Monesterio

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Un monesterio ye un edificio relichioso concebito ta acullir a os monches, que bi fan a vida en común. En un prencipio, en os inicios d'o monaquismo en o Cristianismo, o monesterio yera nomás a cela d'un solo armitanyo u anacoreta, ta dimpués creixer dica estar un edificio compartito entre os suyos habitadors, clamatos monches.

A grandaria d'un monesterio puet estar muy variable: de monesterios muy chicoz a monesterios con una multitud d'edificios monasticos auxiliars ocupatos por un numero variable de monches, de un chicot grupo de tres u cuatro a centenars de monches.

L'emplego d'un edificio ocupato por monches ye común a muitas relichions u filosofías, con a caracteristica común de que os suyos monches habitadors se comprometen a compartir entre éls una vida relichiosa a la marguin d'a sociedat civil en la que ye o suyo orichen. En a mayor parti d'as relichions o establiment d'un monesterio ye sotzmeso a uns reglas d'a comunidat, reglas que regulan aspectos d'a vida en común: o sexo d'os habitadors, a imposición d'o celibato u a renuncia a os dreitos de propiedat privata. Tamién ye regulata en bellas reglas a posibilidat de contactos entre os monches, que pueden estar aislatos de tot d'os atros monches, anque compartan o mesmo edificio. D'atras reglas regulan tamién as relacions d'os monches con a sociedat civil (bi ha órdens dedicatas a l'amostranza, a l'exercicio d'as profesions sanitarias u a d'atros servicios, como a evanchelización d'os seglars u personas allenas a as órdens relichiosas.

O monesterio y os suyos monches cubren as suyas necesidaz vitals (alimentación, ropas u d'atras) de maneras muy variatas: por l'exercicio d'una profesión como l'agricultura u a ganadería ta producir os suyos propios alimentos y bebidas; por a especialización en a producción d'un producto concreto: biera, bebitas alcoholicas, queso, repostería u d'atros; por as almosnas u donacions d'a sociedat civil.