Olsztyn

Olsztyn
Alministración
País	Polonia
Voivodatos	Voivodatu de Varmia y Masuria
Tipu d'entidá	ciudá con derechos de distritu
Cabezaleru/a del gobiernu	Piotr Grzymowicz
Nome oficial	Olsztyn (pl); Allenstein (de); Allenstein (fr)
Nome llocal	Olsztyn (pl)
Códigu postal	10-001–11-041
Xeografía
Coordenaes	53°46′48″N 20°29′39″E / 53.78°N 20.4942°E
	Olsztyn Olsztyn (Polonia)
Superficie	88 km²
Altitú	88 m
Llenda con	Gmina Stawiguda (en) , Gmina Gietrzwałd (en) , Gmina Jonkowo (en) , Gmina Dywity (en) , Gmina Barczewo (en) y Gmina Purda (en)
Demografía
Población	170 225 hab. (31 marzu 2021); - 79 274 homes (31 marzu 2021); - 90 951 muyeres (31 marzu 2021)
Porcentaxe	11.84% de Voivodatu de Varmia y Masuria; 0.44% de Polonia
Densidá	1934,38 hab/km²
Más información
Fundación	31 ochobre 1353
Prefixu telefónicu	89
Estaya horaria	CEST ; UTC+01:00 (horariu estándar); UTC+02:00 (horariu de branu)
Llocalidaes hermaniaes	Châteauroux, Offenburg, Kaliningráu, Gelsenkirchen, Lutsk, Calpe, Halmstads, Perugia, Richmond, Rovaniemi y Sønderborg
	olsztyn.eu…

Olsztyn ( [ˈɔlʂtɨn] (?·i)) ye una ciudá asitiada nel nordeste de Polonia, siendo la capital y ciudá más poblada del Voivodatu de Varmia y Masuria (Województwo warmińsko-mazurskie, en polacu), con 173.831 habitantes en 2014. Ye tamién capital de la archidiócesis católica de Varmia, y de la metropolitana luterana de Masuria.

Olsztyn, n'alemán Allenstein, foi una ciudá alemana, perteneciente a Prusia Oriental, hasta'l final de la segunda guerra mundial. El 22 de xineru de 1945 foi ocupada pol Exércitu Coloráu y pasó a formar parte de territoriu polacu, na República Popular de Polonia. Tres la gran guerra, el 40% de la ciudá quedó destruyida, y los habitantes alemanes fueron espulsaos.

Pol so capitalidad, ye'l centru económicu, d'educación y cultura de la rexón. En Olsztyn ta la Universidá de Varmia-Masuria (Uniwersytet Warminsko-Mazurski, en polacu). Tamién ye de relevancia la llocalización nel conceyu d'una fábrica de Michelin, fundada en 1969, que favoreció un importante desenvolvimientu a la ciudá.

En Olsztyn, por cuenta del so pasáu prusianu, atopamos un castiellu de la Orde Teutónica establecíu en 1334 por Jan de Lajsy, según un pequeñu pero notable cascu antiguu medieval. N'este podemos destacar la Wysoka Brama, una antigua puerta teutónica que formaba parte de la muralla qu'arrodiaba la ciudá, según la Ilesia de Santiago Apóstol, y la Ilesia del Sagráu Corazón de Jesús.

Pero ensin dulda, polo que s'estrema Olsztyn respectu al restu de ciudaes polaques, ye pola gran y variada cantidá de naturaleza que la arrodia. Namái nel conceyu de Olszyn hai 11 llagos, y la ciudá ta arrodiada por montes, conformando asina la so contorna un prestosu paisaxe. L'área total de los llagos en Olsztyn ye d'aproximao 720 hectárees (8,15% de la ciudá). Coles mesmes, los montes ocupen más de 1800 hectárees (21,2% de la ciudá). Por esti motivu, según los datos esistentes, envalórase que per cada habitante, esiste un permediu de 139 m² de monte urbanu, 3,5 m² de parques y 43,5 m² d'agua, allugaos dientro de les llendes municipales. Nel pasáu, nel área de la ciudá había más llagos, pero tres l'adquisición per parte d'inversores privaos na segunda metá del sieglu XIX, fueron sometíos a ensugáu. Nun hai qu'escaecer que na rexón na que s'asitia, Varmia y Masuria, esisten cientos de llagos, siendo conocida como "la rexón de los 1000 llagos".

Anguaño ye visible'l desenvolvimientu de la ciudá. La rápida espansión de la zona residencial de Jaroty, del distritu industrial (sobremanera al traviés del desenvolvimientu de la fábrica de Michelin), y la recién fundación en 1999 de la Universidá de Varmia y Masuria, faen de Olsztyn una de les poques ciudaes polaques que cunten con una tasa positiva de crecedera natural, según un positivu saldu migratoriu.

N'avientu de 2010, el númberu de paraos rexistraos en Olsztyn foi de 5863 habitantes, lo que representa una tasa de desemplegu del 6,9% de la población activa, una de les más baxes del país.