Paranoia

Paranoia (griechisch παράνοια paránoia, us παρὰ parà „näbe“ und νοῦς noûs „Verstand“; wörtlig also „näben em Verstand“, „verruckt“, „waansinnig“) isch im ängere Sinn d Bezäichnig für e psüchischi Stöörig, wo im Middelpunkt von Waanvorstellige stoot. Hüfiger daucht dr Begriff aber in siner adjektiivische Form paranoid uf, wo uf Verfolgigsängst oder Verfolgigswaan hiiwiist. Die Bedroffene liide an ere verzerte Woornämig vo iirer Umgäbig und glaube ass si iine gegenüber findseelig sig und im Extreem bösartig und si wurd verfolge. D Folge gönge vo ängstligem oder aggressivem Missdraue bis zur Überzüügig, ass anderi sich gegen äim wurde verschwööre.

S Spektrum vo de paranoide Reakzioone goot vo nöirootische Forme von ere paranoide Näigig bis zu schweere, psüchotische. Die nöirootischi paranoidi Persöönligkäit isch kennzäichnet dur en überdriibeni Empfindligkäit gegenüber Abläänig und Missdraue. Si näigt drzue, nöitraali oder fründligi Handlige vo andere als findlig oder verächtlig z interpretiere (paranoidi Persöönligkäitsstöörig). Hüfig wärde Partner immer wider und ooni Grund verdächdigt, sexuell ni dröi z si (Iifersuchtswaan), Bedroffeni bestöön uf äigene Rächt und si stritsüchdig, und si si vilmol überdriibe sälbstbezooge.