Politologiya

Siyasət
Əsas mövzular Ərazilərin siyasi bölgüsü Siyasi iqtisadiyyat Siyasi tarix Dünyanın siyasi tarixi Siyasi fəlsəfə
Siyasi sistem Anarxiya Şəhər-dövlət Demokratiya Diktatura Rəhbərlik Federasiya Feodalizm Meritokratiya Monarxiya Parlamentar Prezident Respublika Yarı-parlamentli Yarı prezident Teokratiya
Akademik fənlər Siyasi elm (politoloqlar) Beynəlxalq münasibətlər (nəzəriyyə) Müqayisəli siyasət
Dövlət idarəetməsi Bürokratiya (küçə səviyyəli) Adxokratiya
Siyasət Dövlət siyasəti (doktrina) Daxili və xarici siyasət Vətəndaş cəmiyyəti İctimai maraq
Dövlət orqanları Hakimiyyət bölgüsü Qanunverici İcraedici Məhkəmə hakimiyyəti Seçki komissiyası
Əlaqəli mövzular Suverenlik Siyasi davranış nəzəriyyələri Siyasi psixologiya Biologiya və siyasi oriyentasiya Siyasi təşkilatlar Xarici seçki müdaxiləsi
Digər başlıqlar Seçki sistemi Seçkilər (səsvermə) Federalizm İdarəetmə forması İdeologiya Siyasi kampaniya Siyasi partiyalar
Siyasət Portalı
b m r

Politologiya və ya Siyasi elm — Politologiya siyasətin elmi tədqiqidir. Bu, idarəetmə və güc sistemləri, siyasi fəaliyyətlərin, siyasi düşüncələrin, siyasi davranışların və əlaqəli konstitusiyaların və qanunların təhlili ilə məşğul olan sosial elmdir.^[1]

Siyasi elm sosial elmlər içərisində nisbətən yeni olsa da, öz başlanğıcını tarix, siyasi fəlsəfə, siyasi iqtisad kimi elmlərdən götürmüşdür. Elmin yeni olmasına baxmayaraq, bir çoxları onun banisi kimi Aristoteli qəbul edirlər.^[2] Siyasi elmin kökündə duran fikirlərə hələ qədim Çin və Hindistanda, Aristotel və Platonun əsərlərində rast gəlinsə də bir elm kimi onun formalaşmağı XIX əsrin 60-cı illərinə təsadüf edir. 1903-cü ildə Beynəlxalq Siyasi Elmlər Assosiasiyasının 1906-cı ildə isə Amerika Siyasi Elm Jurnalının əsasının qoyulması ilə bu sahədə tədqiqatlar daha da genişlənmişdir. 1950–1960-cı illərdə elm aləmində baş vermiş Biheviorist inqilab nəticəsində Siyasi elm daha da təkmilləşərək insanların fərd və qrup halında davranışına doğru istiqamətlənmişdir. Müasir politologiyanı ümumiyyətlə müqayisəli siyasət, beynəlxalq münasibətlər və siyasi nəzəriyyə kimi üç alt fənnə bölmək olar.^[3] Digər alt fənlər dövlət siyasəti və idarəetmə, daxili siyasət və hökumət (çox vaxt müqayisəli siyasət çərçivəsində öyrənilir), siyasi iqtisadiyyat və siyasi metodologiyadır.^[4] Bundan əlavə, iqtisadiyyat, hüquq, sosiologiya, tarix, fəlsəfə, coğrafiya, jurnalistika, antropologiya, psixologiya və sosial siyasət. Bugün siyasi elm qərarların qəbulu prosesini, hakimiyyətin dövredilməsini, siyasi idarəetmə sistemlərini, eləcə də siyasi davranışı öyrənir. Politologiya metodoloji cəhətdən müxtəlifdir, psixologiya, sosial tədqiqat və koqnitiv nevrologiyada yaranan bir çox metodları mənimsəyir. Yanaşmalara pozitivizm, rasional seçim nəzəriyyəsi, strukturalizm, realizm, və plüralizm daxildir. Siyasət elmləri sosial elmlərdən biri kimi axtarılan sorğu növlərinə aid üsullardan istifadə edir: ilkin mənbələr, tarixi sənədlər və rəsmi qeydlər, ikinci dərəcəli mənbələr, elmi jurnal məqalələri, sorğu tədqiqatı, statistik təhlil, nümunə araşdırmaları, eksperimental tədqiqat və model qurulması.

1. ↑ "Definition from Lexico powered by Oxford University Press. Retrieved 23 February 2020". 30 December 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 February 2020.
2. ↑ "Britannikada Siyasi Elm məqaləsi". 2008-07-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2007-06-19.
3. ↑ Daniele Caramani, redaktor Comparative politics (Fifth). Oxford. 2020. ISBN 978-0-19-882060-4. OCLC 1144813972.
4. ↑ Roskin, Michael G. "Political Science". Encyclopaedia Britannica. August 11, 2005. 31 January 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: January 30, 2021.