Sinfonie

Sinfonii (vo griechisch σύμφωνος sýmphōnos ‚zämme dööne‘, ‚harmonisch‘, au ital. Sinfonia)^[1] isch e Bezäichnig für Instrumentalwärk, wo über d Joorhundert wägg verschidnigi Forme und Bsetzige ghaa häi, und au für Komposizioone für Dasteinstrumänt. Dr Begriff isch sit em Aafang vom 17. Joorhundert brucht worde. Dr Bach het zum Bischbil im Eröffnigssatz vo sinere zwäite Partita Sinfonii gsäit und au sine dreistimmige Invenzioone.

Im 18. Joorhundert het sich die klassischi Form vo dr Sinfonii uusebildet, wo bis ins 20. Joorhundert d Orchestermuusig dominiert het. Es handlet sich doodrbii um e Wärk für Orchester ooni Soliste, wo us meerere (vilmol si s vier, sältener drei oder fümf) Setz bestoot. Sit dr 9. Sinfonii vom Ludwig van Beethoven wärde au Gsangsstimme (Soliste und/oder Chor) iigsetzt, s Orchester bhaltet aber immer si dominierendi Funkzioon.

1. ↑ Wilhelm Gemoll: Griechisch-Deutsches Schul- und Handwörterbuch. München/Wien 1965.