Somalia

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Republica Federal de Somalia
جمهورية الصومال الفيدرالية
Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya
Bandera de Somalia Escudo de Somalia
(En detalle) (En detalle)
Lema nacional: Un Peuple, Un But, Une Foi
(Francés: Un Pueblo, Una Meta, Un Credo)
Himno nacional: Pincez tous vos koras, frappez les balafons
Situación de Somalia
Situación de Somalia
Capital Mogadixo[1]
Mayor ciudat
Idiomas oficials Somalí y arabe
Forma de gubierno
President
Primer ministro
Republica
Mohamed Abdullahi Mohamed
Mohamed Hussein Roble
Independencia
D'o Reino Uniu y Italia

1 de chulio de 1960
Superficie
 • Total
 • % augua
Posición 41º
637.657 km²
1,6%
Población
 • Total
 • Densidat
Posición 88º
8.025.190 (2003)
13 hab/km²
PIB (PPA)
 • Total ([[]])
 • PIB per capita
Posición º

Moneda Chelín somalí
Chentilicio Somalí[2]
Zona horaria UTC+3
Dominio d'Internet .so
Codigo telefonico +252
Prefixo radiofonico 6OA-6OZ
Codigo ISO 706 / SOM / SO
Miembro de: ONU, UA

Somalia u oficialment Republica Federal de Somalia (en somalí Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya, en arabe جمهورية الصومال الفيدرالية) ye un país situato en o clamato Cuerno d'Africa, a l'este d'o continén africano. Muga a l'este y a o norueste con Etiopia y Chibuti; a o norte con o golfo d'Adén; a o sud con Kenya y a l'ueste con l'Oceano Indico.

A suya población ye de 8.025.190 habitants (2003) en una superficie de 637.657 km², con una densidat de población de 13 hab/km².

A capital d'o país ye a ciudat de Mogadixo (u Muqdisho en somalí).

En l'antiguidat, Somalia estió un important puesto comercial. Ye una d'as ubicacions mas prebables de l'antigo Punt. Mientres a Edat Meya, soldanatos somalíes dominoron a rechión, incluyius os d'Adel, Ajuran y Geledi. En zaguerías d'o sieglo XIX, o soldanato Majeerteen estió colonizau per Italia, Reino Uniu y Etiopía. Os colonizadors europeus fusionoron o territorio en dos colonias, a Somalia italiana y lo Protectorau d'a Somalia britanica. Entremistanto, en l'interior, os derbixes lideraus per Mohammed Abdullá Hassan s'enfrontinoron mientres dos decenios a las fuerzas colonizadoras dica a suya redota en a campanya de Somalilandia de 1920. Italia adquirió lo control total d'as rechions nord-este, central y sud d'a rechión dimpués de colonizar os soldanatos de Hobyo y Majeerteen. En 1960, toz dos territorios s'unioron pa formar a independient Republica de Somalia baixo un gubierno civil.

En 1969, un estau socialista liderau per Mohamed Siad Barre prenió lo poder dimpués de un golpe d'estau y establió a Republica Democratica de Somalia. A republica colapsó en 1991 con l'inicio d'a guerra civil somalí. Mientres a guerra, Somalia se dividió de facto en chicotas rechions independients, sin un poder que gubernase en a suya totalidat. En iste periodo, a mayoría d'estas rechions tornoron a dreito consuetudinario y relichioso, y Somalilandia declaró a suya independencia. En 2004, diferents faccions alcordoron conformar un gubierno federato de transición, unificando lo país, y en 2006, con una intervención etiope respaldada per Estaus Unius, o gubierno federato de transición prenió lo control d'a mayoría d'as redoladas en conflicto d'o sud d'a recientment formada Unión de Tribunals Islamicos (UCI). Posteriorment, l'UCI se dividió en grupos mas radicals, como Al-Shabab, que han luitau contra o gubierno y os suyos aliaus d'a Misión de l'Unión Africana en Somalia.

En 2012, os insurchents heban perdiu a mayor parti d'os territorios baixo o suyo control. En agosto de 2012 s'aprebó una nueva constitución provisional pa o país unificau, levando a la creyación d'o Gubierno Federal de Somalia. Somalia ha estau considerau un Estau falliu u frachil per cuantos meyos de comunicación. Ye miembro d'as Nacions Unidas,a Liga Arabe, l'Unión Africana, o Movimiento de Países No Aliniaus y l'Organización pa a Cooperación Islamica.

  1. (de) Das aktuelle Buch der Allgemeinbildung. 550.000 Daten und Fakten. 10.000 Einzelthemen, Bertelsmann Lexikon Institut, 2003, ISBN 3-577-13530-1, p. 612 - 675
  2. (an) Diccionario ortografico de l'aragonés (Seguntes la Propuesta Ortografica de l'EFA). Versión preliminar. Estudio de Filología Aragonesa. ISSN 1988-8139. Octubre de 2022.

© MMXXIII Rich X Search. We shall prevail. All rights reserved. Rich X Search