Vertical

En cada puntu de la superficie terrestre, la direición de la plomada determina la vertical del llugar, que la so interseición cola esfera celeste reciben los nomes de cénit y nadir. La vertical ye perpendicular a la horizontal que ye de la mesma, paralela al horizonte terrestre. A cencielles una vertical ye de riba abaxo o a la inversa y horizontal ye de derecha a esquierda o a la inversa.

Por estensión, el conceutu vertical úsase xunto con horizontal pa describir llinies y conceutos rellacionaos, magar que nun concasen puramente cola plomada o l'horizonte (por casu nos sistemes de coordenaes cartesianes). Lo único qu'importa ye que dambos formen ente sí un ángulu reutu. Asina úsense estos conceutos sobro cualquier planu pa describir trayectories perpendiculares ente sí, por casu, na arquitectura o la inxeniería civil.

Más cenciellamente, una vertical ye una reuta (imaxinaria) que tien el so trayeutu dende un puntu cualesquier del espaciu terrestre al centru de la tierra. Puede definise una horizontal respeutu d'una vertical: una horizontal ye la perpendicular a una vertical.

Sicasí, al ser la Tierra un elipsoide de revolución o xeoide, ye dicir una esfera esnachada pelos polos, la vertical real ye la definida pola plomada, y establez una llinia normal al xeoide y perpendicular al horizonte. D'esta forma, la llatitú xeográfica () va tar definida como l'ángulu ente esta vertical real y el planu del Ecuador.${\displaystyle \Phi }$ Per otru llau esiste la llatitú xeocéntrica (), que ye l'ángulu ente l'Ecuador y la normal al elipsoide en cada llugar.${\displaystyle \Phi '}$ Dambes verticales estrémense bien pocu y l'ángulu que formen ente sí denómase esviación relativa y vien ser d'unos 12' d'arcu.^[1]

La llatitú xeocéntrica pue calculase a partir de la llatitú xeográfica, de la siguiente manera:

${\displaystyle \Phi '=\arctan(.9933\times \tan \Phi )}$

1. ↑ Martín Asin, Fernando. Astronomía. Segunda edición. Paraninfo, Madrid 1982. 427 páxs. Páx. 35.