10 results found for: “Poland”.

Main result

Gwlad Pwyl

Gweriniaeth yng nghanolbarth Ewrop yw Gweriniaeth Gwlad Pwyl neu Gwlad Pwyl. Mae'n ffinio ar Yr Almaen yn y gorllewin, Gweriniaeth Tsiec a Slofacia yn y de, Yr Wcráin a Belarws yn y dwyrain, a Lithwania a Rhanbarth Kaliningrad, sy'n rhan o Rwsia, yn y gogledd. Mae Gwlad Pwyl ar lan y Môr Baltig. Warszawa (Warsaw) yw'r brifddinas. Mae Gwlad Pwyl yn Yr Undeb Ewropeaidd ac yn aelod o NATO. Mae Gwlad Pwyl yn ymestyn o'r traethau ar hyd y Môr Baltig yn y gogledd i fynyddoedd Sudetes a Carpatiau yn y de. Mae Lithwania a Rwsia (Oblast Kaliningrad) yn ffinio â'r wlad i'r gogledd-ddwyrain, Belarus a'r Wcráin i'r dwyrain, Slofacia a'r Weriniaeth Tsiec i'r de, a'r Almaen i'r gorllewin. Mae hanes gweithgaredd dynol ar bridd Gwlad Pwyl yn rhychwantu miloedd o flynyddoedd. Trwy gydol y cyfnod hynafol hwyr roedd ynddi wahanol ddiwylliannau a llwythau yn ymgartrefu ar wastadedd helaeth Canol Ewrop . Fodd bynnag, y Polaniaid Gorllewinol oedd yn dominyddu'r rhanbarth ac a roddodd eu henw i Wlad Pwyl. Gellir olrhain sefydlu gwladwriaeth Gwlad Pwyl i 966, pan gofleidiodd rheolwr paganaidd teyrnas Gristnogol a'i throsi'n wlad Babyddol. Sefydlwyd Teyrnas Gwlad Pwyl yn 1025 ac ym 1569 cadarnhaodd ei chysylltiad gwleidyddol hirsefydlog â Lithwania trwy arwyddo Undeb Lublin. Ffurfiodd yr undeb hwn y Gymanwlad Bwylaidd–Lithwanaidd, un o'r mwyaf o ran maint a phoblogaeth drwy Ewrop yr 16eg a'r 17g gyda system wleidyddol ryddfrydol unigryw ac a fabwysiadodd gyfansoddiad modern cyntaf Ewrop, sef Cyfansoddiad 3 Mai 1791. Ar ddiwedd y 18g rhannwyd y wlad gan wladwriaethau cyfagos ond adenillodd ei hannibyniaeth ym 1918 gyda Chytundeb Versailles. Ar ôl cyfres o wrthdaro tiriogaethol, fe adferodd y wlad ei safle fel chwaraewr allweddol yng ngwleidyddiaeth Ewrop. Ym Medi 1939, cychwynnodd yr Ail Ryfel Byd gyda goresgyniad Gwlad Pwyl gan yr Almaen, ac yna'r Sofietiaid yn goresgyn Gwlad Pwyl yn unol â Chytundeb Molotov-Ribbentrop. Bu farw oddeutu chwe miliwn o ddinasyddion Gwlad Pwyl, gan gynnwys tair miliwn o Iddewon y wlad, yn ystod y rhyfel. Fel aelod o'r Bloc Dwyreiniol, cyhoeddodd Gweriniaeth Pobl Gwlad Pwyl ar unwaith fod yn un o brif lofnodwyr Cytundeb Warsaw yng nghanol tensiynau byd-eang y Rhyfel Oer. Yn sgil digwyddiadau 1989, yn benodol trwy ymddangosiad a chyfraniadau’r mudiad undebol Solidarność, diddymwyd y llywodraeth gomiwnyddol ac ailsefydlodd Gwlad Pwyl ei hun fel gweriniaeth ddemocrataidd. Mae Gwlad Pwyl yn farchnad ddatblygedig, ac yn bŵer canol. Mae ganddi'r chweched economi fwyaf yn yr Undeb Ewropeaidd yn ôl CMC enwol a'r bumed fwyaf yn ôl CMC (PPP). Mae ei safonau byw, diogelwch a rhyddid economaidd yn uchel iawn, yn ogystal ag addysg brifysgol am ddim a system gofal iechyd cyffredinol effeithiol. Mae gan y wlad 17 o Safleoedd Treftadaeth y Byd UNESCO 15 ohonynt yn ddiwylliannol. Mae Gwlad Pwyl yn aelod-wladwriaeth yn Ardal Schengen, ac o'r Undeb Ewropeaidd, yr Ardal Economaidd Ewropeaidd, y Cenhedloedd Unedig, NATO, yr OECD, y Menter Tri Môr a Grŵp Visegrád.