4 results found for: “Communism”.

Main result

Komunismo

Ti Komunismo (manipud iti Latin communis – sapasap, sangalubongan) ket maysa a rebolusionari a sosialista a tignay tapno makapartuat iti maysa nga awan klase, awan kuarta, ken awan estado a sosial nga urnong a naipatakder babaen ti sapasap a panagtagikua dagiti pamay-an ti panagpataud, ken ti pay sosial, politiko ken ekonomiko nga ideolohia a mangipaturong ti pannakabangon iti daytoy a sosial nga urnos. Daytoy a tignay, kadagiti Marxista-Leninista a panakaipatarus, ket kaaduan a naimpluensian iti pakasaritaan ti maika-20 a siglo, a nakakita ti nakaro a panagsasalisal a nagbaetan ti "sosialista a lubong" (dagiti sosialista nga estado a tinurayan babaen dagiti partido komunista) ken ti "lumaud a lubong" (dagiti pagilian nga addaan kadagiti tiendaan nga ekonomia). Iti Marxista a teoria, puro a komunismo ket maysa a naisangsangayan nga agpang iti naipakasaritaan a panagrang-ay a dimteng manipud iti panagrang-ay dagiti produktibo a puersa a nangiturong ti kaaduan unay kadagiti kabaknang ti materiales, a mangpalubos para iti naibatay ti panagiwarwaras a kammasapulan ken dagiti sosial a pannakibiang a naibatay kadagiti nawaya a naigambang a tattao. Ti husto a panangilawagan ti komunismo ket agdumaduma, ken kanayon naibiddutan, iti sapasap a politika a ballaag, a maisinnukatan nga inus-usar iti sosialismo; nupay kasta, ti Marxista a teoria ket makisuppiat a ti sosialismo ket panagdaliasat nga agpang laeng iti dalan a mapan ti komunismo. Ti Leninismo ket aginayon ti Marxismo a pakinakem ti maysa nga umun-una a partido tapno mangidaulo ti proletario a rebulosion ken mangitalged kadagiti amin a bileg ti politiko kalpasan ti rebolusion para kadagiti agob-obra a klase, para iti panagrang-ay iti sangalubongan a panakarikna ti klase ken pagbinglayan ti agob-obra, iti agpang a panagdaliasat a nagbaetan ti kapitalismo ken sosialismo. Dagiti konsilo a komunista ken dagiti saan a Marxista a libertariano a komunista ken anarko-komunista ket suppiatenda dagiti kapanunotan ti umun-una a partido ken ti maysa nga agpang a panagdaliasat, ken mangitakderda para iti panakabangon ti napno a komunismo tapno dagus a amngrugi kalpasan ti pannakaikkat ti kapitalismo. Adda dagiti nawatiwat a sakup dagiti teoria kadagiti naisangsangayan a komunista iti pammateg a kasano ti mangbangon kadagiti kita ti intitusion a mangsukat kadagiti nadumaduma a makina ti ekonomia (a kas ti panagiwarwaras ti makmakan, edukasion, ken dagiti ospital) a kas ti irurumsuada babaen kadagiti kapitalista a sistema—wenno saan nga aramiden dagitoyen. Adda kadagitoy a komunista ket addaanda iti naisangsangayan a plano para kadagiti kita ti administratibo a bagbagi a mangsukat kadagiti agdama, bayat nga agnanayon a mangikarkari a dagitoy a bagi ket saan a naipatengnga ken tagikua ti agob-obra, a kasla ti agdama iti uneg dagiti aktibista a tignay. Dadgiti dadduma ket awan dagiti konkreto a planoda kalpasan ti rebolusion, imbes ket agtuntonda nga agtaltalek kadagiti agob-obra ti lubong ken ti napanglaw ket kabukbukodanda a maammuanto dagiti husto a moda iti panagiwarwaras ken nawatiwat a panagpataud, ken dagiti pay koordinasion, nga awan ti kammasapulan para kadagiti ania man a naipatakder a "panagsukat" para iti kapitalista a naibatay ti estado a panagtengngel. Iti moderno a panagisao a makunkuna dagiti adu nga agkomkomento a sosiologo ken politiko a kas ti "sapasap a politiko", ti komunismo ket kankanayo a maus-usar ti panagitudo kadagiti annuroten dagiti komunista nga estado, a kas, dagiti dagup a tinengtengngel babaen dagiti komunista a partido, urayno ti ania man a naipakat a linaon ti pudno nga ekonomiko a sistema a sursurotenda. Dagiti kas pagarigan kadagitoy ket dagiti annuroten ti Sosialista a Republika iti Bietnam a ti ekonomiko a sistema ket agitiptipon ti "doi moi", ti Republika dagiti Tattao iti Tsina (PRC) a ti ekonomiko a sistema ket agitiptipon ti "sosialista a tiendaan ti ekonomia", ken ti ekonomiko a sistema ti Kappon ti Sobiet a naipalawag a kas ti "estado a kapitalista" babaen dagiti saan a Leninista a sosiologo ken kalpasan daytoy babaen dagiti komunista nga umad-adu a sumupsupiat ti kalpasan ti Stalin a panawen a modelo ti Sobiet a naparang ti panawen ti maika-20 a siglo (a kas, dagiti Maoista, dagiti Trotskista ken dagiti libertariano a komunista)—ken ti maysa pay a punto babaen ni Vladimir Lenin.