Gwadorged

Gwadorged ( incestus e latin) pe gwadserc'h a vez lavaret eus an darempredoù revel c'hoarvezet etre tud hag a zo kar-nes^[1],[2], un ober hag a ya a-enep al lezenn en darn vrasañ eus ar broioù ha kevredigezhioù, ma vez sellet outañ evel un tabou.

Cheñch a ra ar seurt darempredoù rev ha naoutur al liamm kerentiezh etre an dud a ra anezhañ un ober a-enep al lezenn pe un tabou sokial hervez ar sevenadur hag al lezennoù. E kevredigezhioù zo e vez graet gwadorged eus an darempredoù rev etre an holl dud zo o chom dindan ar memes toenn, pe zo izili eus ar memes klan pe lignez. Evit kevredigezhioù all ez eo an darempredoù rev etre tud kar dre ar gwad. E kevredigezhioù all e talvez ivez evit an darempredoù rev gant ar re o deus liammoù kerentiezh abalamour ma'z int bet advabet pe euredet er memes tiegezh^[3].

Sellet e vez ouzh gwadorged an dud en oad gour gant ar re zo dindan oad an darempredoù rev hervez al lezenn evel ur seurt kammober revel gant ur bugel^[4],[5] a zo bet diskouezet anat evel unan eus ar seurtoù kammober gant ar vugale a oa eus ar re c'hrevusañ. Heuliet e vez alies gant un trauma psikologel hir ha pounner, pa vez sevenet gant tud ar vugale peurgetket.^[6] Diaes eo gouzout pet den a vev darempredoù a seurt-se, met an enklaskoù o deus istimet e oa bet 10–15% eus holl ar boblañs o vevañ d'an nebeutañ un hevelep "stokadenn" revel, ha nebeutoc'h evit 2% ma oa bet darempredoù rev pe ma oa klasket o seveniñ^[7]. E-touez ar maouezed e istimer an dregantad da 20%^[6].

Ar gwadorged tad-merc'h a oa e-pad meur a vloavezh ar seurt gwadorged diskuliet ha studiet ar muiañ.^[8] Nevez zo ez eus bet diskouezet gant studiadennoù e oa kalz stankoc'h ar gwadorged etre breudeur ha c'hoarezed, dreist-holl hini breudeur-henañ o doa darempredoù rev gant breudeur pe c'hoarezed yaouankoc'h. E gwirionez lod eus ar studioù a zisklêr e c'hoarvezfe ar gwadorged etre breudeur ha c'hoarezed aliesoc'h evit ar seurtoù gwadorged all^{[9],[10],[11],[12],[13],[14],[15],[16],[17],[18]}. Lod eus ar studioù a zamveneg e vez choazet gouzañverien yaouankoc'h gant ar grennarded a seven seurt kammoberoù revel war o breudeur ha c'hoarezed. Kammober a reont e-pad prantadoù hiroc'h, hag implijout ar feulster aliesoc'h hag en un doare pounneroc'h evit ar wadorgederien en oad gour^[19]. Ar seurt gwadorged en deus ur feur uheloc'h a oberoù sankadur evit er gwadorged sevenet gant an tadoù pe al leztadoù. Heuliet e vez ivez ar gwadorged gant an tadoù hag ar breudeur koshoc'h gant brasoc'h strafuilh evit ar gwadorged gant leztadoù^{[20],[21],[22]}.

Ar gwadorged etre tud en oad gour zo un torfed ivez er pep brasañ eus ar broioù^[23], daoust ma vez sellet outañ gant lod evel un torfed dinoaz,^[24],[25] ha dre se ne vez ket tamallet alies ouzh an dud e kaoz.

Ar pep brasañ eus ar c'hevredigezhioù o deus lakaet berz ouzh ar gwadorged^[26],[27]. Tabou ar gwadorged zo bet unan eus ar re voutinañ eus holl an tabouioù sevenadurel, er c'hevredigezhioù a vremañ koulz hag e kevredigezhioù an amzer dremenet,^[28] gant kastizoù lezennel e kevredigezhioù zo. Ar pep brasañ eus ar c'hevredigezhioù a-vremañ o deus strizhadurioù lezennel pe sokial war an euredoù etre tud kenwad^[29].

1. ↑ "Incest" in Merriam-Webster's Dictionary
2. ↑ Incest Law & Legal Definition
3. ↑ Elementary Structures Of Kinship, by Claude Lévi-Strauss. (tr.1971).
4. ↑ Kathleen C. Faller (1993). Child Sexual Abuse: Intervention and Treatment Issues. DIANE Publishing. 64 p. ISBN 9780788116698. 
5. ↑ (1988) Child Sexual Abuse: A Handbook for Health Care and Legal Professionals. Psychology Press. 128 p. ISBN 9780876304952. 
6. ↑ ^6,0 ha^6,1 Courtois, Christine A. (1988). Healing the Incest Wound: Adult Survivors in Therapy. W. W. Norton & Company. 208 p. ISBN 0393313565. 
7. ↑ Nemeroff, Charles B.; Craighead, W. Edward (2001). The Corsini encyclopedia of psychology and behavioral science. New York : Wiley. ISBN 0-471-24096-6. 
8. ↑ Herman, Judith (1981). Father-Daughter Incest. Cambridge, Massachusetts : Harvard University Press. 282 p. ISBN 0-674-29506-4. 
9. ↑ Goldman, R., & Goldman, J. (1988). The prevalence and nature of child sexual abuse in Australia. Australian Journal of Sex, Marriage and Family, 9(2), 94-106.
10. ↑ Wiehe, Vernon. (1997). Sibling Abuse: Hidden Physical, Emotional, and Sexual Trauma. Sage Publications, ISBN 0-7619-1009-3
11. ↑ Rayment-McHugh, Sue and Ian Nesbit. 2003. Sibling Incest Offenders As A Subset of Adolescent Sex Offenders. Pennad-skrid kinniget er "Child Sexual Abuse: Justice Response or Alternative Resolution Conference" aozet gant an "Australian Institute of Criminology" dalc'het en Adelaide, 1–2 a viz Mae 2003
12. ↑ (1992) "The female experience of sibling incest". Journal of Marital and Family Therapy 18 (2): 129–142
13. ↑ Smith, H., & Israel, E. (1987). Sibling incest: A study of the dynamics of 25 cases. Child Abuse and Neglect, 11, pp. 101–108.
14. ↑ Cole, E. (1982). Sibling incest: The myth of benign sibling incest. Women and Therapy, 1(3), pp.79–89.
15. ↑ Cawson, P., Wattam, C., Brooker, S., & Kelly, G. (2000). Child maltreatment in the United Kingdom: A study of the prevalence of child abuse and neglect. London: National Society for the Prevention of Cruelty to Children.
16. ↑ Ar gwadorged gant breudeur pe c'hoarezed a vefe war-dro pemp gwezh stankoc'h evit ar seurtoù gwadorged all hervez Gebhard, P., Gagnon, J., Pomeroy, W., & Christenson, C. (1965). Sex offenders: An analysis of types. New York: Harper & Row.
17. ↑ Finkelhor, David (1981). Sexually victimized children. Simon and Schuster. ISBN 0029104009. 
18. ↑ Ur studiadenn war ur skeul vras eus (n = 3,000) kaset da benn gant an National Council for the Prevention of Cruelty to Children e Breizh-Veur en deus diskouezet e oa sevenet war-dro 1% of eus ar cc'hammoberoù rev gant bugale gant an tadoù, tra ma veze sevenet 14% etre breudeur ha c'hoarezed. Sellet ouzh BBC News Online: Health, Child Abuse Myths Shattered, 20 a viz Du 2000
19. ↑ O'Brien, M. J. (1991). Taking sibling incest seriously. In M. Patton (ed.), Family sexual abuse: Frontline research and evaluation (75–92). Newbury Park, CA: Sage Publications.
20. ↑ O'Brien (1991)
21. ↑ Laviola, M. (1992). Effects of older brother-younger sister incest: A study of the dynamics of 17 cases. Child Abuse and Neglect, 16, pp. 409–421.
22. ↑ Cyr, M., Wright, J., McDuff, P., & Perron, A. (2002). "Intrafamilial sexual abuse: Brother-sister incest does not differ from father-daughter and stepfather-stepdaughter incest.", Child Abuse and Neglect, 26, pp. 957–973
23. ↑ Jeff Jacoby (August 28, 2005). Hypocrisy on adult consent. The Boston Globe.
24. ↑ Hipp, Dietmar (2008-03-11). German High Court Takes a Look at Incest. Der Spiegel. Kavet : 2008-04-12.
25. ↑ Wolf, Arthur P.; William H. Durham (2004). Inbreeding, Incest, and the Incest Taboo: The State of Knowledge at the Turn of the Century. Stanford University Press. 169 p. ISBN 0804751412. 
26. ↑ Brown, Donald E., Human Universals. New York: McGraw-Hill, 1991, p. 118-29
27. ↑ Turner, Jeffrey S. (1996). Encyclopedia of Relationships Across the Lifespan. Greenwood Publishing Group. 92 p. ISBN 031329576X. 
28. ↑ Incest: The Nature and Origin of the Taboo, by Emile Durkheim (tr.1963)
29. ↑ Kinship, Incest, and the Dictates of Law, by Henry A. Kelly, 14 Am. J. Juris. 69