Zhu Xi

ZHU Xi, sinaeg 朱熹^[1], pinyin "Zhū Xī" (ÉFEO^[2] "TCHOU Hi", Wade-Giles "CHU Hsi"), “ruzell-veure skarlek” (1130-1200) oa oa ur gouizieg konfusian sinaat a vevas da vare ren ar remziad Song (960-1279)^[3].

Evel prederour e voe e penn Skol ar Pennaennoù, a gendeuzas ar Pevar Levr, ha poellegour pouezusañ an Nevez-Konfusianegezh e Sina dre bouezañ, en tu-hont d’al labour-spered distag diouzh an traezoù danvezel, war imbourc’h an traoù (ge wù) evel ma vez displeget en Dà Xué, unan eus ar Pevar Levr. Zhu Xi eo a zeuas a-benn da aozañ lod meizadoù daoat diouzh ar Gonfusianegezh.

Brudet-bras eo evit e zamkan 理学, lĭ xué, ”gouziegezh an abegoù”/”gouiziegezh ar gwiadur” e vez tabutet diwar e benn hiziv an deiz c’hoazh^[4].

A-drugarez dezhañ e voe adlakaet ar Gonfusianegezh da zave en impalaeriezh sinaat goude bezañ bet diskaret gant ar Vouddhaegezh da vare ar remziad Song (960-1279).

Ur skrivagner meur e voe Zhu Xi ivez, pa lezas un niver bras a oberennoù lennegel ha gouiziegel. Hiziv an deiz c’hoazh e seller ouzh e labourioù war ar skridoù sinaek kozh evel ouzh ul labour skiantel a-zoare.

1. ↑ http://www.chine-nouvelle.com/outils/dictionnaire.html ; eus ar geriadur-se e teu kement kealarouez a gaver er pennad-mañ.
2. ↑ École Française d’Extrême-Orient, he deus savet ur reizhiad da dreuzskrivañ ar sinaeg e lizherennoù roman abaoe 1902. Petra bennak ma vez arveret ar pinyin hiziv an deiz e kaver c’hoazh kalz anvioù dindan stumm an ÉFEO er studiadennoù gallek. Ar reizhiad Wade-Giles dreist-holl eo a vez arveret e saozneg e-kichen ar pinyin.
3. ↑ CHIN Annping, 2010
4. ↑ VANDERMEERSCH Léon, Zhu Xi en Dictionnaire de la Civilisation chinoise