Cezij

Cezij,  ₅₅Cs

Cezij u periodnom sistemu
↓                                                                     ↓                                                             →                                                             →
Hemijski element, Simbol, Atomski broj	Cezij, Cs, 55
Serija	Alkalni metali
Grupa, Perioda, Blok	1, 6, s
Izgled	srebrenasto sjajni metal
Zastupljenost	0,00065[1] %
Atomske osobine
Atomska masa	132,9054 u
Atomski radijus (izračunat)	265 (298) pm
Kovalentni radijus	244 pm
Van der Waalsov radijus	343[2] pm
Elektronska konfiguracija	[Xe] 6s1
Broj elektrona u energetskom nivou	2, 8, 18, 18, 8, 1
Izlazni rad	2,14[3] eV
1. energija ionizacije	375,7 kJ/mol
Fizikalne osobine
Agregatno stanje	čvrsto
Mohsova skala tvrdoće	0,2
Kristalna struktura	kubična prostorno centrirana
Gustoća	1900[4] kg/m3
Magnetizam	paramagnetičan (${\displaystyle \chi _{m}}$ = 5,2 · 10−6)[5]
Tačka topljenja	301,60 K (28,45 °C)
Tačka ključanja	963,15[6] K (690 °C)
Molarni volumen	70,94 · 10-6 m3/mol
Toplota isparavanja	66,1[6] kJ/mol
Toplota topljenja	2,092 kJ/mol
Pritisak pare	1,4 · 10-4 Pa
Brzina zvuka	m/s
Specifična toplota	240 J/(kg · K)
Specifična električna provodljivost	4,89 · 106 S/m
Toplotna provodljivost	36 W/(m · K)
Hemijske osobine
Oksidacioni broj	+1
Oksid	Cs2O
Elektrodni potencijal	-2,923 V (Cs+ + e- → Cs)
Elektronegativnost	0,79 (Pauling-skala)
Izotopi
Izo RP t1/2 RA ER (MeV) PR 131Cs sin 9,689 d ε 0,352 131Xe 132Cs sin 6,479 d ε 2,120 132Xe β- 1,280 132Ba 133Cs 100 % Stabilan 134Cs sin 2,0648 god β- 2,059 134Ba 135Cs sin 2,3 · 106 god β- 0,2 135Ba 136Cs sin 13,16 d β- 2,548 136Ba 137Cs sin 30,07 god β- 0,5 137Ba
Sigurnosno obavještenje
Oznake upozorenja F Lahko zapaljivo C Nagrizajuće
Obavještenja o riziku i sigurnosti	R: 11-14/15-34 S: 8-16-26-36/37/39-43-45
Ako je moguće i u upotrebi, koriste se osnovne SI jedinice. Ako nije drugačije označeno, svi podaci dobijeni su mjerenjima u normalnim uvjetima.

Cezij (po IUPAC-u caesium, simbol Cs, latinski: caesium) jeste hemijski element koji spada u alkalne metale IA grupe periodnog sistema elemenata. Cezij je najteži stabilni alkalni metal.

Otkriven je 1861. godine, a otkrili su ga Robert Wilhelm Bunsen i Gustav Kirchhoff u mineralnoj vodi na izvoru u Bad Dürkheimu. Zbog dvije plavičaste spektralne linije po kojima je i otkriven, dali su mu ime po latinskom nazivu caesium - "nebesko plav". Tek 1881. godine Carl Setterberg je predstavio prvi hemijski čist cezij.

Cezij je ekstremno reaktivan element, vrlo je mehak, ima zlatnožute nijanse, a u potpuno čistom stanju je srebrenasti sjajni metal. Pošto u kontaktu sa zrakom odmah i veoma burno reagira, čuva se u hermetički zatvorenim staklenim ampulama. Nema podataka da cezij ima neki biološki značaj. U prirodi se ne javlja u ljudskom organizmu, a nije ni otrovan.

Radioaktivni izotop ¹³⁷Cs, koji je proizvod cijepanja jezgra, dospio je u velikim količinama u atmosferu nakon černobilske katastrofe 26. aprila 1986. godine, što je privuklo pažnju javnosti u cijelom svijetu.

1. ^ Greška kod citiranja: Nevaljana oznaka <ref>; nije naveden tekst za reference s imenom Harry H. Binder
2. ^ Greška kod citiranja: Nevaljana oznaka <ref>; nije naveden tekst za reference s imenom Manjeera
3. ^ Greška kod citiranja: Nevaljana oznaka <ref>; nije naveden tekst za reference s imenom Bergmann
4. ^ Greška kod citiranja: Nevaljana oznaka <ref>; nije naveden tekst za reference s imenom Greenwood
5. ^ Greška kod citiranja: Nevaljana oznaka <ref>; nije naveden tekst za reference s imenom CRC
6. ^ ^{a b} Greška kod citiranja: Nevaljana oznaka <ref>; nije naveden tekst za reference s imenom Zhang