Cirkonij

Cirkonij,  ₄₀Zr

Cirkonij u periodnom sistemu
↓                                                                     ↓                                                             →                                                             →
Hemijski element, Simbol, Atomski broj	Cirkonij, Zr, 40
Serija	Prelazni metali
Grupa, Perioda, Blok	4, 5, d
Izgled	srebreno bijeli metal
CAS registarski broj	7440-67-7
Zastupljenost	0,021[1] %
Atomske osobine
Atomska masa	91,224(2)[2] u
Atomski radijus (izračunat)	155 (206) pm
Kovalentni radijus	148 pm
Van der Waalsov radijus	pm
Elektronska konfiguracija	[Kr] 4d25s2
Broj elektrona u energetskom nivou	2, 8, 18, 10, 2
1. energija ionizacije	640,1 kJ/mol
2. energija ionizacije	1270 kJ/mol
3. energija ionizacije	2218 kJ/mol
4. energija ionizacije	3313 kJ/mol
Fizikalne osobine
Agregatno stanje	čvrsto
Mohsova skala tvrdoće	5
Kristalna struktura	heksagonalna kubična > 1140 K (867 °C)
Gustoća	6501[3] kg/m3 pri 298,15 K
Magnetizam	paramagnetičan (${\displaystyle \chi _{m}}$ = 1,1 · 10−4)[4][5]
Tačka topljenja	2130 K (1857 °C)
Tačka ključanja	4650[6] K (4377 °C)
Molarni volumen	14,02 · 10−6 m3/mol
Toplota isparavanja	591 [6] kJ/mol
Toplota topljenja	16,9 kJ/mol
Pritisak pare	0,00168 Pa pri 2125 K
Brzina zvuka	4650 (long.) m/s pri 293,15 K
Specifična toplota	270,0 J/(kg · K)
Specifična električna provodljivost	2,36 · 106 S/m
Toplotna provodljivost	22,7 W/(m · K)
Hemijske osobine
Oksidacioni broj	4, 2
Elektrodni potencijal	−1,553 V (ZrO2 + 4 H+ + 4e− → Zr + 2H2O)
Elektronegativnost	1,33 (Pauling-skala)
Izotopi
Izo RP t1/2 RA ER (MeV) PR 89Zr sin 78,41 h ε 2,832 89Y 90Zr 51,45 % Stabilan 91Zr 11,22 % Stabilan 92Zr 17,15 % Stabilan 93Zr sin 1,53 · 106 god β- 0,091 93Nb 94Zr 17,38 % Stabilan 95Zr sin 64,02 d β- 1,125 95Nb 96Zr 2,8 % 24 · 1018 god β- β- 3,350 96Mo
Sigurnosno obavještenje
Oznake upozorenja F Lahko zapaljivo
Obavještenja o riziku i sigurnosti	R: 15-17 S: (2-)7/8-43
Ako je moguće i u upotrebi, koriste se osnovne SI jedinice. Ako nije drugačije označeno, svi podaci dobijeni su mjerenjima u normalnim uvjetima.

Cirkonij je hemijski element sa simbolom Zr i atomskim brojem 40. Naziv elementa je uzet od imena njegovog minerala cirkona (ZrSiO₄), najvažnijeg poznatog izvora ovog elementa. Riječ cirkon izvedena je iz perzijske riječi zargun زرگون što znači "zlatno obojen".^[7] Cirkonij je sjajni, sivo-bijeli snažni prelazni metal koji dosta nalikuje hafniju, i nešto manje, titaniju. Najčešće se koristi u vatrostalnim sredstva i kao sredstvo za postizanje neprozirnosti (matiranje), mada se u manjim količinama koristi u legurama zbog svoje veoma velike otpornosti na koroziju. Cirkonij gradi brojne neorganske i organske spojeve, poput cirkonij-dioksida i cirkonocen-dihlorida, respektivno. Pet Zr izotopa se nalazi u prirodi, od čega su tri stabilna. Spojevi cirkonija nemaju poznatu biološku ulogu.

1. ^ Greška kod citiranja: Nevaljana oznaka <ref>; nije naveden tekst za reference s imenom harry
2. ^ Greška kod citiranja: Nevaljana oznaka <ref>; nije naveden tekst za reference s imenom CIAAW
3. ^ Greška kod citiranja: Nevaljana oznaka <ref>; nije naveden tekst za reference s imenom Skinner
4. ^ Greška kod citiranja: Nevaljana oznaka <ref>; nije naveden tekst za reference s imenom weast
5. ^ Greška kod citiranja: Nevaljana oznaka <ref>; nije naveden tekst za reference s imenom kojima
6. ^ ^{a b} Greška kod citiranja: Nevaljana oznaka <ref>; nije naveden tekst za reference s imenom Zhang
7. ^ Greška kod citiranja: Nevaljana oznaka <ref>; nije naveden tekst za reference s imenom harper