David Hilbert

David Hilbert
njemački matematičar
Rođenje	(1862-01-23) 23. januar 1862. Königsberg ili Wehlau, Kraljevina Pruska
Smrt	14. februar 1943(1943-02-14) (81 godina) Göttingen, Njemačka
Zanimanje	matematičar
Poznat(a) po	Hilbertov osnovni teorem Hilbertovi aksiomi Hilbertovi problemi Hilbertov program Hilbertov prostor Einstein-Hilbertov postupak

Opća relativnost
${\displaystyle G_{\mu \nu }+\Lambda g_{\mu \nu }={8\pi G \over c^{4}}T_{\mu \nu }}$
Uvod Historija Matematička formulacija Izvori Testovi
Fundamentalni koncepti Princip ekvivalentnosti Posebna relativnost Svjetska linija Riemannova geometrija
Fenomeni Keplerov problem Gravitaciona leća Gravitacioni talasi Povlačenje prostora Geodezični efekt Horizont događaja Singularnost Crna rupa Prostorvrijeme Dijagrami prostorvremena Minkowskovo prostorvrijeme Crvotočina
Jednačine Formalizmi Jednačine Linearizana gravitacija Einsteinove jednačine polja Friedmann Geodezija Mathisson–Papapetrou–Dixon Hamilton–Jacobi–Einstein Formalizmi ADM BSSN Post-newtonski Napredna teorija Kaluza–Kleinova teorija Kvantna gravitacija
Rješenja Schwarzschild Reissner–Nordström Gödel Kerr Kerr–Newman Kasner Lemaître–Tolman Taub-NUT Milne Robertson–Walker pp-talas van Stockum prašina
Naučnici Einstein Lorentz Hilbert Poincaré Schwarzschild de Sitter Reissner Nordström Weyl Eddington Friedman Milne Zwicky Lemaître Gödel Wheeler Robertson Bardeen Walker Kerr Chandrasekhar Ehlers Penrose Hawking Raychaudhuri Taylor Hulse van Stockum Taub Newman Yau Thorne ostali
p r u

David Hilbert (23. januar 1862 – 14. februar 1943) bio je njemački matematičar i jedna od najvažnijih ličnosti u matematici 19. i početkom 20. stoljeća. Otkrio je i razvio širok spektar fundamentalnih ideja u mnogim područjima, uključujući teoriju invarijanta, račun varijacija, komutativnu algebru, algebarsku teoriju brojeva, osnove geometrije, spektralnu teoriju operatora i njenu primjenu na integralne jednačine, matematičku fiziku i osnove matematike (posebno teorije dokaza).

Usvojio je i branio teoriju skupova i transfinitne brojeve Georga Cantora. Godine 1900. predstavio je zbirku problema koji su postavili kurs za veći dio matematičkih istraživanja 20. stoljeća.^[1][2]

Hilbert i njegovi učenici znatno su doprinijeli uspostavljanju temeljitosti i razvili važne alate koji se koriste u modernoj matematičkoj fizici. Poznat je kao jedan od osnivača teorije dokaza i matematičke logike.^[3]

Utjecao je na cijeli niz matematičara svog doba. Sarađivao je s Albertom Einsteinom u razvoju opće teorije relativnosti.

Jedan od najboljih primjera njegovog liderstva u matematici jest skup problema koje je izložio 1900. i koji su umnogome odredili pravac razvoja matematike u prošlom vijeku.

1. ^ Joyce, David. "The Mathematical Problems of David Hilbert". Clark University. Pristupljeno 15. 1. 2021.
2. ^ Hilbert, David. "Mathematical Problems". Pristupljeno 15. 1. 2021.
3. ^ Zach, Richard (31. 7. 2003). "Hilbert's Program". Stanford Encyclopedia of Philosophy. Pristupljeno 23. 3. 2009.