Mars

Mars
Osobine putanje
Epoha: J2000
Afel	249.200.000 km 1,666 AU
Perihel	206.700.000 km 1,3814 AU
Srednji poluprečnik putanje	227.939.200 km 1,523679 AU
Ekscentricitet	0,0934
Orbitalni period	686,971 d
Sinodni period	779,96 d
Prosječna orbitalna brzina	24,077 km/s
Srednja anomalija	19,373°
Inklinacija	1,850° (prema ekliptici)
Dužina ulaznog čvora	49,558°
Argument perihela	286,502°
Broj satelita	2
Fizikalne osobine
Poluprečnik	3.389,5±0,2 km
Ekvatorijalni poluprečnik	3.396,2 ± 0,1 km
Polarni poluprečnik	3.376,2 ± 0,1 km
Elipticitet	0,00589 ± 0,00015
Površina	144.798.500 km2
Zapremina	1,6318×1011 km3[1]
Masa	6,4171×1023 kg[2]
Prosječna gustoća	3,9335 ± 0,0004 g/cm3[1]
Ekvatorijalna površinska gravitacija	3,711 m/s2[1]
Brzina oslobađanja	5,027 km/s
Siderički period rotacije	1,025957 d[1]
Ekvatorijalna brzina rotacije	868,22 km/h
Osni nagib	25,19°
Rektascenzija sjevernog pola	21 h 10 min 44 s 317,68143°
Deklinacija sjevernog pola	52,88650°
Albedo	0,170[3]
Temperatura na površini	min: 130 K (−143 °C) prosj.: 210 K (−63 °C)[4] max: 308 K (35 °C)
Prividna magnituda	+1,6 do −3,0
Ugaoni prečnik	3,5–25,1"
Osobine atmosfere
Pritisak	0,636 (0,4–0,87) kPa
Atmosferski sastav	ugljik-dioksid: 95,32 %[4] dušik: 2,7 % argon: 1,6 % kisik: 0,13 % ugljik-monoksid: 0,08 %

Mars je četvrta planeta u Sunčevom sistemu. Naziv je dobio po Marsu, starorimskom božanstvu rata i poljoprivrede koje je u grčkoj mitologiji poznato pod imenom Ares. Često se naziva i crvena planeta.^[5][6]

Poznat je jos od prahistorijskih vremena i ne zna se pouzdano ko ga je prvi otkrio. Stari Egipćani su ga zvali "Horus Crveni" i zbog njegovog retrogradnog kretanja su za njega govorili da "putuje unatrag". Drevnim Arapima je bio poznat pod imenom "Al-Kahira", po čemu je i sam glavni grad Egipta, Kairo, kasnije dobio ime. U drevnoj indijsko-vedskoj astrologiji, Džiotišu, na sanskrtu se pominje pod imenima Mangal (Sretni), Angaraka (Gorući ugalj) i Kudža (Divni). Sumerci su ga zvali Lahmu i ujedno je smatran jednim od prvobitnih božanstava. Otkrićem teleskopa bilo je moguće posmatrati ovu planetu, ali uz mnoge poteškoće s obzirom na to da je Mars manji u odnosu na Zemlju (koja je nešto veća). Često se pominje u raznim djelima pisaca naučne fantastike i najpoželjnije je mjesto za ljudsku kolonizaciju u budućnosti.

Ljudsko biće sve do danas nije kročilo na Mars, ali su slate mnogobrojne svemirske letjelice sa Zemlje, u čemu su posebno imali učešća Amerikanci i Rusi. Prva svemirska letjelica koja je posjetila Mars bila je Mariner 4 1965. godine. Nakon nje su uslijedile misije Marsa 2 i dvaju Vikinga 1976. godine. Dvadeset godina poslije, 4. jula 1997. godine, na Mars je uspješno sletio Mars Pathfinder, a već 2004. dvije svemirske ekspedicijske sonde "Spirit" i "Opportunity". Dvije navedene sonde su prikupile i poslale mnoštvo geoloških podataka i zanimljivih fotografija. Spirit je završio misiju 2011., a Opportunity 2019. Pet orbitalnih letjelica Mars Reconnaissance Orbiter, Mars Odyssey, Mars Express Orbiter, MAVEN i Mars Orbiter također, trenutno obavljaju misiju kružeći oko planete.

Treći mjesec u godini, mart, vodi porijeklo od riječi Mars.

1. ^ ^{a b c d} Greška kod citiranja: Nevaljana oznaka <ref>; nije naveden tekst za reference s imenom loder
2. ^ Greška kod citiranja: Nevaljana oznaka <ref>; nije naveden tekst za reference s imenom konopliv2011
3. ^ Greška kod citiranja: Nevaljana oznaka <ref>; nije naveden tekst za reference s imenom Mallama
4. ^ ^{a b} Greška kod citiranja: Nevaljana oznaka <ref>; nije naveden tekst za reference s imenom nssdc
5. ^ Greška kod citiranja: Nevaljana oznaka <ref>; nije naveden tekst za reference s imenom crvena
6. ^ Greška kod citiranja: Nevaljana oznaka <ref>; nije naveden tekst za reference s imenom Zubrin1997