Stari Egipat

Ovaj članak ili neki od njegovih odlomaka nije dovoljno potkrijepljen izvorima (literatura, veb-sajtovi ili drugi izvori). Ako se pravilno ne potkrijepe pouzdanim izvorima, sporne rečenice i navodi mogli bi biti izbrisani. Pomozite Wikipediji tako što ćete navesti validne izvore putem referenci te nakon toga možete ukloniti ovaj šablon.

Antički Egipat je bila najznačajnija civilizacija antičkog svijeta, koja je nastala u sjeveroistočnoj Africi uz donji tok rijeke Nil u današnjem Egiptu. Nastao je 3150. godine p.n.e. (prema konvencionalnoj egipatskoj hronologiji) političkim ujedinjenjem Gornjeg i Donjeg Egipta pod prvim faraonom Menesom. Historija antičkog Egipta prati niz stabilnih kraljevina koje su podijeljene periodima relativne nestabilnosti poznatim kao intermedijarni periodi: Staro carstvo tokom ranog bronzanog doba, Srednje carstvo tokom srednjeg bronzanog doba i Novo carstvo tokom kasnog bronzanog doba. Antički Egipat je dostigao vrhunac svoje moći tokom perioda Novog carstva, nakon čega su ušli u period laganog opadanja. Antički Egipat je bio napadan i osvajan od strane mnogih stranih sila kao što su Kanaanci, Hiksi, Nubijci, Asirci, Babilonci, Perzijanci i Makedonci. Nakon smrti Aleksandra Velikog, helenističko Ptolemejsko kraljevstvo je vladalo Egiptom do 30. godine p.n.e. kada je palo pod vlast Rimskog carstva i postalo rimska provincija.

Uspon antičke egipatske civilizacije je djelimično proizašao iz njene sposobnosti da se prilagodi poljoprivrednim uslovima koji su vladali u dolini rijeke Nil. Predvidljive poplave i kontrolisano navodnjavanje plodne doline proizveli su višak usjeva koji su doveli do povećanja broja stanovništva i kulturni razvoj. Povećanje ljudskih i materijalnih resursa doprinijelo je eksploataciji mineralnih sirovina, ranom razvoju nezavisnog sistema pisanja, organizaciji kolektivnih građevinskih i poljoprivrednih projekata, trgovini sa okolnim regijama i stvaranju vojske koja je imala cilj povećanje egipatske dominacije. Motivaciju i organizaciju ovih aktivnosti je vršila birokratija sačinjena od elitnih pisara, vjerskih vođa i upravitelja pod kontrolom faraona koji je osiguravao saradnju i jedinstvo egipatskog naroda preko složenog sistema religijskog vjerovanja sa razvijenim kultom pogrebnih obreda.

Antički Egipat je ostavio ogromnu kulturnu baštinu za svjetsku civilizaciju, čija su se umjetnička djela u drevna vremena izvozila u različite dijelove svijeta i uveliko kopirala od strane umjetnika i vještih zanatlija iz drugih zemalja. Neobični arhitektonski oblici poput veličanstvenih piramida, hramova, palata i obeliska su vijekovima izazivale veliko zanimanje i nadahnjivali maštu putnika i istraživača. Egipatski majstori su stvorili prekrasne zidne slike i statue, savladali metode proizvodnje stakla i egipatske keramike i fajansa, a pjesnici i pisci stvorili su nove oblike u književnosti. Među naučnim dostignućima drevnih Egipćana bilo je značajno stvaranje originalnog sistema pisanja, matematičkog sistema, praktične sistema medicine, astronomskih opažanja i nastalog kalendara. Interesovanje za spomenike, artefakte i arheološka iskopavanja u drevnom Egiptu, koja je nastala na prijelazu iz 18. - 19. vijek, dovela je do stvaranja egiptološke nauke i pojave umjetničkih pravaca (egiptomanija, oživljavanje egipatske arhitekture).