Svemirski letovi

Pod pojmom svemirski letovi označavaju se putovanja ili prijevoz u ili kroz svemir. Prijelaz između Zemlje i svemira određen je prema Međunarodnoj vazduhoplovnoj federaciji (Fédération Aéronautique Internationale, FAI) na visini od 100 kilometara (Kármánova linija), a istu definiciju koristi i NASA,^[1] dok Američke zračne snage (US Air Force) definiraju tu granicu na visini od 50 milja (80 km). Obje definirane granice nalaze se u visokim slojevima atmosfere (mezosfera). Iako su prve rakete na čvrsto gorivo bile poznate već nekoliko stotina godina (vatromet i slično), tek 1903. godine Konstantin Ciolkovski u svom radu je načinio prve izračune za let raketa na bazi trećeg Newtonovog zakona. Prve rakete na tečni pogon izradio je Robert Goddard 1920-ih, a dalje ih je tokom Drugog svjetskog rata usavršavao njemački naučnik Wernher von Braun. Razvojem svemirskih letjelica bavi se astronautika.

Prvi praktični svemirski letovi počeli su 1957. godine, lansiranjem sovjetskog satelita Sputnjik 1. Prvi svemirski let sa ljudskom posadom bio je Vostok 1 kada je Jurij Gagarin 1961. postao prvi čovjek u svemiru. Nakon njega, desilo se prvo slijetanje čovjeka na površinu Mjeseca 1969. s američkom letjelicom Apollo 11. Uslijedila je izgradnja prve svemirske stanice sa ljudskom posadom (Saljut 1) 1971. godine. U sklopu američkog svemirskog programa Space Shuttle od 1981. počele su se koristiti letjelice koje su bile višekratno upotrebljive. Do kraja 2017. preko 500 osoba bilo je u svemiru.

Svemirske letjelice bez ljudske posade (svemirske sonde) već su u velikoj mjeri istražile površine Mjeseca i Marsa. Veliki broj komunikacijskih satelita rade u geostacionarnim orbitama. Navigacijski sateliti kruže oko Zemlje, tako da se sa svakog mjesta planete može primiti signal što većeg broja tih satelita. Sateliti za istraživanje površine Zemlje vrše fotografiranje površine planete u komercijalne, istraživačke i vojne svrhe.

1. ^ Greška kod citiranja: Nevaljana oznaka <ref>; nije naveden tekst za reference s imenom nasa