Vladimir Lenjin

Neke riječi u sljedećem pasusu trebaju prijevod sa hrvatskog jezika na bosanski jezik. Ako smatrate da ste ih sposobni prevesti, kliknite na "Uredi" i prevedite ih vodeći računa o enciklopedijskom stilu pisanja i pravopisu bosanskog jezika.

Vladimir Lenjin
Vođa Sovjetskog Saveza
Vrijeme na dužnosti 8. novembar 1917 – 21. januar 1924.
Prethodnik	-
Nasljednik	Josif Staljin
Lični podaci
Rođenje	Vladimir Iljič Uljanov Lenjin (1870-04-22) 22. april 1870. Uljanovsk, Rusija
Smrt	21. januar 1924(1924-01-21) (53 godine) Moskva, SSSR
Politička stranka	KPSSSR
Supruga	Nadežda Krupska
Potpis

Vladimir Iljič Uljanov Lenjin^[1] (Simbirsk, 22. april 1870 – Gorki kraj Moskve, 21. januar 1924) bio je ruski komunistički revolucionar, političar i politički teoretičar. Bio je na čelu vlade Ruske Sovjetske Federativne Socijalističke Republike 1917. godine, i Sovjetskog saveza od 1922. do svoje smrti. Prvi vođa Sovjetskog Saveza. Pod njegovom upravom Rusko carstvo je raspušteno i zamijenjeno Sovjetskim savezom, jednopartijskom socijalističkom državom; sva zemlja, prirodni resursi i industrija su oduzeti i nacionalizovani. Bio je ideološki marksista, a njegove političke teorije su poznate kao lenjinizam.

Rođen u radničkoj porodici u Simbirsku, Lenjin je stekao interes za revolucionarnom ljevičarskom politikom. Nakon ubistva njegovog brata Aleksandra 1887. godine, izbačen je sa državnog univerziteta u Kazanu zbog sudjelovanja u anti-carskim protestima. Naredne godine postaje marksista, posvećujući se radikalnoj politici. Godine 1893. se preseljava u Sankt Peterburg i postaje ugledni član ruske Socijaldemokratske radničke partije (RSDLP). Lenjin je uhvaćen zbog pobune i protjeran u Krasnojark na tri godine, tokom kojih je oženio Nadeždu Krupskayu. Nakon egzila, pobjegao je u Zapadnu Evropu, gdje je postao poznat kao istaknuti stranački teoretičar zahvaljujući svojim publikacijama. Godine 1903. imao je ključnu ulogu u raskolu RSDLP-a zbog ideoloških razlika, vodeći boljševičku struju protiv menjševika Juliusa Martova. Na kratko se vraća u Rusiju za vrijeme propale revolucije 1905. godine kako bi ohrabrio pobunjenike. Kasnije je vodio kampanju da se poslije Prvog Svjetskog Rata održi revolucija, za koju je vjerovao da će dovesti do svrgavanja kapitalizma i njegove zamjene socijalizmom. Nakon Februarske revolucije 1917. godine, svrgavanja cara i uspostavljanja privremene vlade, Lenjin se vratio u Rusiju kako bi vodio kampanju uklanjanja nove vlade i postavljanja boljševičke vlade Sovjeta.

Lenjin je odigrao veliku ulogu u organizovanju Oktobarske revolucije 1917. godine, u kojoj je boljševički državni udar izbacio Privremenu vladu prije nego što je uspostavila novu upravu. Stvoren je Savjet narodnih komesara sa Lenjinom kao predsjednikom. Odmah je uveo radikalne zemljišne reforme i izdao dozvolu ne-ruskim narodima da stupe iz carstva, kako bi transformisao zemlju u Rusku Socijalističku Federativnu Sovjetsku Republiku. Lenjin je izabran na mjesto premijera od strane Ruskog kongresa Sovjeta. Žestoko protivljenje boljševičkoj vladavini dovelo je do Ruskog građanskog rata (1917. - 1922.), u kojem su boljševici izašli kao pobjednici, dijelom zbog korišćenja crvenog terora. Lenjin je podržao svjetsku revoluciju i neposredni mir sa Centralnim silama, pristajući na mir iz Brest-Litovska kojim je predao značajan dio bivšeg Ruskog carstva Njemačkoj. Sporazum je poništen nakon što su saveznici dobili rat. Lenjin je 1921. godine predložio novu ekonomsku politiku, mješoviti ekonomski sistem državnog kapitalizma koji je pokrenuo proces industrijalizacije i oporavak od građanskog rata. Godine 1922., ruska SFSR se pridružuje Sovjetskom savezu, sa Lenjinom kao premijerom. Lenjin je, zbog lošeg zdravstvenog stanja, umro u svom domu u Gorkom.

Prepoznat kao jedan od najznačajnijih i najuticajnijih historijskih ličnosti 20. vijeka, Lenjin ostaje kontroverzna i jaka ličnost koja je podijelila svijet. Njegovi pobornici vide ga kao čovjeka koji se borio za prava radnika i dobrobit ljudi, dok ga kritičari vide kao osnivača diktature odgovorne za građanski rat i masovno kršenje ljudskih prava. Iako je imao visoki ugled kao osnivač Sovjetskog saveza do njenog raspada 1991. godine, on je i dalje ostao važna ideološka figura marksizma-lenjinizma i ima istaknuti uticaj na međunarodni komunistički pokret.

1. ^ "Vladimir Lenin | Biography, Facts, & Ideology | Britannica". www.britannica.com (jezik: engleski). 27. 9. 2023. Pristupljeno 28. 10. 2023.