Abchaseg

Abchaseg

Enghraifft o'r canlynol	iaith naturiol, iaith fyw
Math	Abazgi, ieithoedd Gogledd-orllewin y Cawcasws
Enw brodorol	Аԥсуа бызшәа
Nifer y siaradwyr	190,110 (2015)[1]
cod ISO 639-1	ab
cod ISO 639-2	abk
cod ISO 639-3	abk
Gwladwriaeth	Twrci, Rwsia, Gwlad Iorddonen, Syria, Irac, Georgia, Gweriniaeth Abchasia
System ysgrifennu	Yr wyddor Gyrilig
Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Iaith Gawcasaidd Gogleddol yw Abchaseg neu Abcaseg,^[2] a siaredir yn bennaf yn Abchasia (gwlad fach hunanlywodraethol a hawlir gan Georgia) a rhannau o Dwrci gan yr Abcasiaid.

Credir bron i sicrwydd bod Abchaseg wedi ei siarad yn y rhanbarth ers cyn hanes a cheir enghreifftiau cynharaf ohoni ar ddarnau o grochenwaith Groeg yr Henfyd. Ni cheir nemor ddim cofnod ysgrifenedig wedyn nes cofnodion y teithiwr Twrceg, Evliya Çelebi yn 18g.^[3]

Mae mwyafrif yr ieithoedd Cawcasaidd yn unochrog / tua 40 /. Maent wedi'u rhannu'n 4 grŵp: Abkhazo-Adygian, Nakh, Daghestaneg a Kartveleg.

Rhennir grŵp Abkhazo-Adygian yn ei dro yn ddau grŵp: Abkhazo-Abaseg (ieithoedd Abchaseg ac Abazian) ac Adygian (ieithoedd Adygean, Kabardinian-Cherkessian). Mae'r safle canolradd rhyngddynt wedi'i feddiannu gan yr iaith Ubykh, sydd eisoes wedi diflannu hyd yn oed yn Nhwrci. Cynrychiolir yr holl ieithoedd hyn, ac eithrio Ubykh, yn y Cawcasws.^[4]

Mae'r iaith wedi ei nodweddi gan amrywiaeth eang o gytseiniaid.^[4]

1. ↑ (yn en) Ethnologue (25, 19 ed.), Dallas, Texas: SIL International, ISSN 1946-9675, OCLC 43349556, Wikidata Q14790, https://www.ethnologue.com/
2. ↑ Geiriadur yr Academi, s.v. Abkhaz 2
3. ↑ https://abkhazworld.com/aw/abkhazians/language/1618-was-abkhazian-spoken-in-abkhazia-in-medieval-times-by-thomas-wier
4. ↑ ^{4.0 4.1} https://abkhazworld.com/aw/abkhazians/language/662-the-abkhazian-language