Anufudd-dod sifil

Gwleidyddiaeth
Prif bynciau Athroniaeth wleidyddol Cysylltiadau rhyngwladol Daearyddiaeth wleidyddol Economeg wleidyddol Gwleidyddiaeth gymharol Gwyddor gwleidyddiaeth Hanes gwleidyddol
Systemau gwleidyddol Anarchiaeth Brenhiniaeth Cenedl-wladwriaeth Dinas-wladwriaeth Democratiaeth Ffederaliaeth Gweriniaeth Lluosogaeth Theocrataeth Unbennaeth
Gweinyddiaeth gyhoeddus Biwrocratiaeth Gwasanaeth sifil
Polisi Polisi cyhoeddus Polisi economaidd (Polisi ariannol · Polisi cyllidol · Polisi masnach) Polisi iaith Polisi tramor
Cyrff Gwladwriaeth Llywodraeth Gweithrediaeth Barnwriaeth Deddfwrfa
Y broses wleidyddol Anufudd-dod sifil Carfan bwyso Deiseb Etholiadau a phleidleisio Gwleidydd Lobïo Plaid wleidyddol Protest Trefnu cymunedol Ymgyrchu
Safbwyntiau Ideoleg Sbectrwm gwleidyddol Adain chwith Adain dde
Geirfa
v t e

Gwrthod i ufuddhau i orchmynion yr awdurdodau neu ddeddfau'r llywodraeth yw anufudd-dod sifil ac hynny â'r nod o orfodi newid mewn polisi neu ryw agwedd o'r drefn wleidyddol. Gallai'r gyfraith a dorrir ei hun ei hystyried yn annilys neu'n anfoesol, neu allai'r troseddu fod yn ffordd o dynnu sylw at anghyfiawnder neu achos arall. Fel rheol mae'n cyfeirio at ddulliau di-drais a goddefol o droseddu, ac wrth ymwrthod â thrais dyma gyfiawnhad yr anufuddhäwr dros dorri'r gyfraith ar dir cydwybod.

Modd o wrthdystio neu wrthsefyll ydyw sydd yn tynnu sylw i achos yr anufuddhäwr ac yn peri rhywfaint o aflonyddwch, trafferth, neu wastraff i'r awdurdodau. Gweithred symbolaidd ydyw yn hytrach na gwrthwynebiad i'r drefn wleidyddol a'r gyfraith gyfan, a gobaith yr anufuddhäwr yn aml ydy gosod esiampl foesol drwy dderbyn ei gosb am dorri'r gyfraith. Trwy herio'r awdurdodau yn gyhoeddus a thynnu sylw ei gyd-ddinasyddion at ei achos, ei nod yw gwthio'r llywodraeth i weithredu. Mae rhai ymgyrchwyr yn arddel anufudd-dod sifil yn athroniaeth gyffredinol er newid cymdeithas, ac eraill yn ei ystyried yn dacteg i'w defnyddio pan nad oes ffyrdd cyfreithlon o weithredu. Yn achos hwnnw, moesoldeb sydd yn sail i rym y protestwyr, yn niffyg grym gwleidyddol, cyfreithiol, neu economaidd ganddynt.

I gael effaith ar ei darged, mae'n rhaid i anufudd-dod sifil nid yn unig fod yn niwsans i'r drefn ond hefyd i apelio at foesoldeb y gymdeithas. Bu anufudd-dod sifil yn dacteg bwysig gan sawl mudiad cymdeithasol a gwleidyddol, gan gynnwys cenedlaetholwyr a gwrthdrefedigaethwyr ar draws Affrica ac Asia, ymgyrchwyr hawliau sifil, undebau llafur, y mudiad heddwch, ac ymgyrchwyr iaith, ac amgylcheddwyr. Ymhlith y dulliau cyffredin o anufudd-dod sifil mae ymwrthod â thalu treth, atal ffyrdd, a gorymdeithio neu feddiannu adeilad heb ganiatâd.