Copr

Copr

Mwynglawdd Copr Y Gogarth Fawr, Cymru - mwynglawdd cynhanes mwya'r byd
Enghraifft o:	elfen gemegol, sylweddyn syml, elfen chalcophile
Math	deunydd, meddyginiaeth, metel
Lliw/iau	browngoch
Deunydd	chalcopyrite, chalcocite, covellite, bornite, tetrahedrite-(Cu), digenite, malachite, azurite, cuprite, chrysocolla, tennantite-(Cu), dioptase, enargite
Màs	63.546 ±0.003 uned Dalton
Fformiwla gemegol	Cu
Dyddiad darganfod	c. Mileniwm 7. CC
Symbol	Cu
Rhif atomig	29
Electronegatifedd	1.9
Cyflwr ocsidiad	1.9
Rhan o	proteinau copr, elfen cyfnod 4, Elfen Grŵp 11
Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Metel coch yw copr sy'n gynhwysyn pres ac efydd. Mae e'n elfen gemegol yn y tabl cyfnodol ac iddo'r symbol Cu a'r rhif atomig 29.

Copr yw'r prif fetel mewn efydd, gydag ychydig o dun wedi ei ychwanegu i'w galedu. Gwneir defnydd sylweddol o gopr mewn electroneg, gan ei fod yn ei ffurf bur yn dargludo gwres a thrydan yn dda.

Mae'r enw yn dod o'r ynys Cyprus, lle cafodd copr ei gloddio yn ystod yr Ymerodraeth Rufeinig. Mwyngloddiwyd copr ers c. 8000 CC a'i mwyndoddi a'i siapio tua c. 5000 CC. Gwaith copr mwya'r byd yn yr Oes Efydd oedd Mwynfeydd Copr y Gogarth, Pen y Gogarth ger Llandudno.

Mae galwad uchel am gopr wedi achosi codiad mawr mewn pris copr ar y marchnadoedd rhyngwladol ers 2000.