Dyddiadur

Cofnod o ddigwyddiadau wedi eu trefnu yn ôl dyddiad yw dyddiadur (weithiau dyddlyfr), yn draddodiadol ar ffurf ysgrifenedig mewn llyfr. Gall ddyddiadur personol gynnwys manylion ar brofiadau'r awdur, eu teimladau a'i meddyliau, yn cynnwys sylwadau ar ddigwyddiadau'r dydd neu am brofiadau'r awdur. Gelwir rhywun sy'n cadw dyddiadur yn ddyddiadurwr. Mae dyddiaduron ar gyfer defnydd sefydliadol yn rhan sylfaenol o wareiddiad dynol, yn cynnwys cofnodion llywodraethol (e. e. Cofnod y Trafodion yng Nghynulliad Cymru, llyfr cyfrifon busnes a chofnod o wasanaeth milwrol.

Erbyn heddiw defnyddir y gair ar gyfer dyddiaduron personol fel arfer, gyda'r bwriad o'u cadw'n breifat neu gylchrediad cyfyngedig gyda ffrindiau neu berthnasau. Cedwir dyddiaduron yr Arglwydd Roberts o Gonwy yn y Llyfrgell Genedlaethol a chyfrifir Hafina Clwyd yn ddyddiadurwraig fodern nodedig.^[1]

Er bod dyddiadur yn gallu cofnodi manylion ar gyfer cofiant, hunangofiant neu fywgraffiad, nid yw fel arfer wedi ei ysgrifennu gyda'r bwriad o'i gyhoeddi fel y mae, ond ar gyfer defnydd yr awdur ei hun. Yn y blynyddoedd diweddar fod bynnag, mae tystiolaeth o fewn rhai dyddiaduron (e.e. Ned Rorem, Alan Clark, Tony Benn neu Simon Gray) bod rhai awduron yn ei hysgrifennu gyda'r bwriad o'i chyhoeddi yn y pen draw (cyn neu ar ôl marwolaeth) neu er elw.

Drwy estyniad mae'r gair dyddiadur yn cael ei ymestyn i gyhoeddi dyddiadur ysgrifenedig mewn llyfr; ac fe all gyfeirio at fathau arall o gofnodi yn cynnwys mewn fformat electronig (e.e. blogiau).

1. ↑ Y Cymro; adalwyd 22 Awst 2016.^{[dolen marw]}