Gweriniaeth Iwerddon

Gweriniaeth Iwerddon

Poblacht na hÉireann (Gwyddeleg) Ireland (Saesneg)
Arwyddair	Éirinn go Brách (Iwerddon am Byth)
Math	gwladwriaeth sofran, ynys-genedl, gwlad, gwladwriaeth olynol
Enwyd ar ôl	Iwerddon
Prifddinas	Dulyn
Poblogaeth	5,149,139
Sefydlwyd	24 Ebrill 1916 (Cyhoeddi Annibyniaeth) 21 Ionawr 1919 (Datganiad o Annibyniaeth)
Anthem	Amhrán na bhFiann
Pennaeth llywodraeth	Micheál Martin
Cylchfa amser	UTC+00:00
Iaith/Ieithoedd   swyddogol	Gwyddeleg, Saesneg
Daearyddiaeth
Rhan o'r canlynol	yr Undeb Ewropeaidd, Ardal Economeg Ewropeaidd, Gogledd Ewrop
Arwynebedd	69,797 km²
Yn ffinio gyda	y Deyrnas Unedig, Gogledd Iwerddon
Cyfesurynnau	53°N 8°W
Gwleidyddiaeth
Corff gweithredol	Llywodraeth yr Iwerddon
Corff deddfwriaethol	Oireachtas
Swydd pennaeth   y wladwriaeth	Arlywydd Iwerddon
Pennaeth y wladwriaeth	Michael D. Higgins
Swydd pennaeth   y Llywodraeth	Taoiseach
Pennaeth y Llywodraeth	Micheál Martin
Ariannol
Cyfanswm CMC (GDP)	$504,183 million, $529,245 million
Arian	Ewro
Canran y diwaith	4.95, 5.623, 6.194, 4.479
Cyfartaledd plant	1.96
Mynegai Datblygiad Dynol	0.945
Ffeiliau perthnasol ar Comin
[golygwch ar Wicidata]

Gweriniaeth ar ynys Iwerddon yw Gweriniaeth Iwerddon (Gwyddeleg: Poblacht na hÉireann, Saesneg: Republic of Ireland; yn swyddogol Éire neu Ireland). Dulyn yw prifddinas y weriniaeth. Mae'n cynnwys 26 o 32 sir Iwerddon.

Gelwir pennaeth y wladwriaeth yn "Uachtarán" neu Arlywydd, ond y "Taoiseach" ydyw pennaeth y llywodraeth neu'r Prif Weinidog. Nid yw'r wladwriaeth Wyddeleg yn defnyddio'r enw "Gweriniaeth Iwerddon" i ddisgrifiio ei hunan o gwbl, mewn cytundebau rhyngwladwol a chyfansoddiadol Iwerddon (Éire, Ireland) yw'r enw a ddefnyddir. Cyn cyhoeddi'r Weriniaeth yn gyfasoddiadol, galwyd y wladwriaeth yn Gwladwriaeth Rydd Iwerddon.