Istanbul

Istanbul

Delwedd:Istanbul Montage 2016.png, ISS043-E-159631 - View of Earth.jpg
Math	bwrdeistref fetropolitan Twrci, cyn-brifddinas, mega-ddinas, y ddinas fwyaf, dinas â phorthladd, dinas fawr, dinas hynafol
Poblogaeth	15,462,452
Sefydlwyd	29 Mai 1453
Pennaeth llywodraeth	Ekrem İmamoğlu
Cylchfa amser	UTC+03:00
Gefeilldref/i	Rio de Janeiro, Shimonoseki, Lahore, Johor Bahru, Jeddah, Cairo, Houston, Berlin, St Petersburg, Rabat, Mary, Barcelona, Dubai, Cwlen, Shanghai, Odesa, Amman, Sarajevo, Durrës, Almaty, Osh, Kyrgyzstan, Plovdiv, Constanța, Khartoum, Kazan’, Skopje, Damascus, Jakarta, Fenis, Busan, Bangkok, Beirut, Tabriz, Dinas Mecsico, Tiwnis, Guangzhou, Giza, Bengasi, N'Djamena, Tbilisi, Nicosia
Daearyddiaeth
Sir	Talaith Istanbul
Gwlad	Twrci
Arwynebedd	5,343 km²
Uwch y môr	100 metr
Gerllaw	Bosphorus, Môr Marmara, Y Môr Du, Hafan Euraid
Cyfesurynnau	41.01°N 28.9603°E
Cod post	34000–34990
Swydd pennaeth   y Llywodraeth	mayor of Istanbul
Pennaeth y Llywodraeth	Ekrem İmamoğlu
Ffeiliau perthnasol ar Comin
[golygwch ar Wicidata]

Istanbul (Twrceg: İstanbul, hefyd 'Stamboul; Cymraeg: Istanbwl)^[1] yw dinas fwyaf Twrci a'i ganolfan ddiwyllianol a masnachol bwysicaf. Cyn i Atatürk ei symud i Ankara yn 1923, Istanbul oedd prifddinas y wlad. Yr hen enw arni oedd Caergystennin (Lladin: Constantinopolis, Groeg: Κωνσταντινούπολις, Twrceg: Konstantinopolis), cyn 1930, a Byzantium yng nghyfnod yr Ymerodraeth Fysantaidd.

Heddiw, mae tua 15,462,452 (2020)^[2] o bobl yn bwy ynddi. Saif ar lannau Culfor Bosphorus ac mae'n amgau'r harbwr naturiol a adnabyddir fel y Corn Euraidd (Twrceg: Haliç, Saesneg Golden Horn). Mae rhan o'r ddinas ar dir Ewrop (Thrace) a'r gweddill yn Asia (Anatolia); hi yw'r unig ddinas fawr yn y byd sy'n sefyll ar ddau gyfandir. Mae hefyd yn brif ddinas Talaith Istanbul.

Istanbul yw'r unig ddinas yn hanes y byd sydd wedi bod yn brifddinas i dair ymerodraeth wahanol, sef yr Ymerodraeth Rufeinig (330–395), yr Ymerodraeth Fysantaidd (395–1453) a'r Ymerodraeth yr Otomaniaid (1453–1923). Dewisiwyd y ddinas yn Brifddinas Diwylliant Ewropeaidd am 2010. Ychwanegwyd rhannau hanesyddol yr hen ddinas, ar y lan Ewropeaidd, at Restr Safleoedd Treftadaeth y Byd UNESCO yn 1985. Yn 2018, daeth dros 13.4 miliwn o ymwelwyr tramor i Istanbul gan wneud y ddinas yn bumed gyrchfan twristiaid mwyaf poblogaidd y byd.^[3]

1. ↑ Geiriadur yr Academi, [Istanbul].
2. ↑ "Bunu da gördük: İstanbul'un nüfusu azaldı". Cyrchwyd 23 Chwefror 2022.
3. ↑ "Top city destinations by overnight visitors". Statista (yn Saesneg). Cyrchwyd 1 December 2020.