Trwyn

Trwyn

Enghraifft o'r canlynol	dosbarth o endidau anatomegol
Math	organ anifail, endid anatomegol arbennig, organ synhwyro
Yn cynnwys	trwyn allanol, ceudod y trwyn, asgwrn y trwyn, cartilag, bôn y trwyn, mwcws y trwyn, ffroen, blew'r trwyn
Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Mewn fertebratau, mae'r trwyn yn chwydd o gnawd ac asgwrn ar yr wyneb, ac sy'n cynnwys y ffroenau, sy'n derbyn ac yn diarddel aer ar gyfer resbiradaeth a'r fan lle mae'r corff yn arogli. Y tu ôl i'r trwyn mae'r mwcosa arogleuol a'r sinysau. Y tu ôl i'r ceudod trwynol, mae aer yn mynd trwy'r ffaryncs (sy'n cael ei rannu â'r system dreulio), ac yna i weddill y system resbiradol. Mewn pobl, mae'r trwyn wedi'i leoli'n ganolog ar yr wyneb ac mae'n gweithredu fel llwybr anadlol ychwanegol yn enwedig yn ystod mewn baban sy'n sugno.^[1][2][3]

Mae'r trwyn sy'n ymwthio allan o'r wyneb yn gwbwl ar wahân i'r geg yn nodwedd a geir mewn mamaliaid therian yn unig (is-ddosbarth o famaliaid). Mae wedi'i ddamcaniaethu bod y trwyn mamalaidd unigryw hwn wedi esblygu o ran flaenorol gên uchaf yr hynafiaid tebyg i ymlusgiaid (synapsidau)^[4][5]

1. ↑ "7.2 the Skull". Anatomy and Physiology - The Skull. OpenStax. 2020-04-05.
2. ↑ "22.1 Organs and Structures of the Respiratory System". Anatomy and Physiology - Organs and Structures of the Respiratory System. OpenStax. 2020-04-05.
3. ↑ Bahr, Diane (2010-05-15). Nobody Ever Told Me (Or My Mother) That!. Sensory World. t. 10. ISBN 9781935567202.
4. ↑ Higashiyama, Hiroki; Koyabu, Daisuke; Hirasawa, Tatsuya; Werneburg, Ingmar; Kuratani, Shigeru; Kurihara, Hiroki (November 2, 2021). "Mammalian face as an evolutionary novelty". PNAS 118 (44): e2111876118. Bibcode 2021PNAS..11811876H. doi:10.1073/pnas.2111876118. PMC 8673075. PMID 34716275. http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=8673075.
5. ↑ "Mammals' noses come from reptiles' jaws: Evolutionary development of facial bones". Phys.org. November 1, 2021.