Walter Benjamin

Walter Benjamin
Ffugenw	Benedix Schönflies, Detlev Holz
Ganwyd	15 Gorffennaf 1892  Berlin
Bu farw	26 Medi 1940  Portbou
Dinasyddiaeth	Ymerodraeth yr Almaen, Ymerodraeth yr Almaen
Alma mater	Prifysgol Ludwig Maximilian München Prifysgol Bern Prifysgol Humboldt Berlin Prifysgol Albert Ludwig Freiburg
ymgynghorydd y doethor	Richard Herbertz
Galwedigaeth	athronydd, ysgrifennwr, cyfieithydd, awdur ysgrifau, beirniad llenyddol, cymdeithasegydd, beirniad celf, hanesydd llenyddiaeth, cyfieithydd
Adnabyddus am	Theses on the Philosophy of History, The Work of Art in the Age of Mechanical Reproduction, The Origin of German Tragic Drama, One Way Street, The arcades project
Prif ddylanwad	Johann Wolfgang von Goethe, Charles Baudelaire, Karl Marx, György Lukács, Bertolt Brecht
Mudiad	Marcsiaeth
Tad	Emil Benjamin
Priod	Dora Sophie Kellner
Plant	Stefan Benjamin
Perthnasau	William Stern, Gertrud Kolmar, Günther Anders, Leon Kellner, Hannah Arendt

Athronydd a beirniad diwylliannol o'r Almaen o dras Iddewig oedd Walter Benedix Schönflies Benjamin (Berlín, 15 Gorffennaf 1892 – Portbou, Catalunya 26 Medi 1940), sy'n gysylltiedig â’r grŵp athronyddol Ysgol Frankfurt.^[1].

Dylanwadwyd Benjamin gan syniadaeth Theodor Adorno, Marcsiaeth Bertolt Brecht a chred Iddewig Gershom Scholem.

Cyfrannodd Benjamin yn helaeth i ddatblygiad a syniadaeth damcaniaeth beirniadol a diwylliannol gyda gwaith fel Das Kunstwerk im Zeitalter seiner technischen Reproduzierbarkeit ("Gwaith Celf yn Oes Atgynhyrchu Mecanyddol", 1935), ei waith enwocaf. Mae Benjamin yn ystyired sut mae ffydd o gynhyrchu, fel ffilm a ffotograffiaeth yn effeithio’r celfyddydau.^[2]

Roedd gan Benjamin ddiddordeb mawr mewn barddoniaeth a llenyddiaeth ei oes. Dadansoddodd waith Franz Kafka, Brecht a Friedrich Hölderlin gan geisio gwahanu'r gwaith o’u cyd-destun penodol.

Bu farw yn 48 oed wrth geisio dianc rhag y Natsïwyr yn Portbou, Catalunya wrth ffin Ffrainc a Sbaen.^[1] Mewn cyflwr iechyd gwael ac wrth anobeithio am broblemau ei daith i geisio cyrraedd yr Unol Daleithiau, lladdodd Benjamin ei hun trwy gymryd gorddos o forffin. Yn 2001 ymddangosodd erthygl a oedd yn honni iddo gael ei ladd gan asiantau Stalin.^[3] Ond mae arbenigwyr ar fywyd Benjamain yn diystyru hyn.^[4]

1. ↑ ^{1.0 1.1} https://plato.stanford.edu/entries/benjamin
2. ↑ famousphilosophers.org
3. ↑ Stuart Jeffries, "Did Stalin Killers liquidate Walter Benjamin?", The Observer, 8 Gorffennaf 2001
4. ↑ Howard Eiland a Michael W. Jennings, Walter Benjamin: A Critical Life (Harvard University Press, 2014)