Yr Eidal

yr Eidal

Repubblica Italiana
Math	gwladwriaeth sofran, gwlad
Enwyd ar ôl	Italia
Prifddinas	Rhufain
Poblogaeth	58,850,717
Sefydlwyd	18 Mehefin 1946
Anthem	Il Canto degli Italiani
Pennaeth llywodraeth	Giorgia Meloni
Cylchfa amser	Ewrop/Rhufain
Nawddsant	Ffransis o Assisi, Catrin o Siena
Iaith/Ieithoedd   swyddogol	Eidaleg
Nifer a laddwyd	713,499
Daearyddiaeth
Rhan o'r canlynol	Ewrop, yr Undeb Ewropeaidd, Ardal Economeg Ewropeaidd, De Ewrop
Arwynebedd	302,068 km²
Gerllaw	Môr Adria, Môr Tirrenia, Môr Ionia, Môr Liguria, Y Môr Canoldir
Yn ffinio gyda	San Marino, y Fatican, Ffrainc, Y Swistir, Awstria, Slofenia, Malta
Cyfesurynnau	42.5°N 12.5°E
Gwleidyddiaeth
Corff gweithredol	Llywodraeth yr Eidal
Corff deddfwriaethol	Senedd yr Eidal
Swydd pennaeth   y wladwriaeth	Arlywydd yr Eidal
Pennaeth y wladwriaeth	Sergio Mattarella
Swydd pennaeth   y Llywodraeth	Prif Weinidog yr Eidal
Pennaeth y Llywodraeth	Giorgia Meloni
Ariannol
Cyfanswm CMC (GDP)	$2,114,356 million, $2,010,432 million
Arian	Ewro
Canran y diwaith	8.1 canran
Cyfartaledd plant	1.2
Mynegai Datblygiad Dynol	0.895
Ffeiliau perthnasol ar Comin
[golygwch ar Wicidata]

Gwlad yn ne Ewrop yw Gweriniaeth yr Eidal neu'r Eidal (Eidaleg: Italia). Mae'r rhan fwyaf o'r wlad yn benrhyn mawr siâp esgid uchel gyda nifer o ynysoedd ym Môr y Canoldir: Sisili a Sardegna ydyw'r mwyaf. Yn y gogledd mae mynyddoedd yr Alpau. Ceir môr ar dair ochr i'r Eidal, ond yn y gogledd mae'n ffinio ar Ffrainc, y Swistir, Awstria, a Slofenia. Y tu mewn i'r Eidal mae dwy wladwriaeth fach: San Marino a Dinas y Fatican.

Heddiw, mae gan yr Eidal un o'r economïau mwyaf datblygedig yn y byd o ran CMC,^[1][2][3] a hi yw'r wythfed economi fwyaf y byd yn ôl CMC enwol (y trydydd yn yr Undeb Ewropeaidd ), y chweched 'cyfoeth cenedlaethol' mwyaf ac yn ei banc canolog mae'r 3edd storfa fwyaf o aur wrth-gefnr. Fe'i rhestrir yn uchel iawn o ran disgwyliad oes ei phobl, ansawdd bywyd, gofal iechyd,^[4] ac addysg. Mae'r wlad yn chwarae rhan amlwg mewn materion economaidd, milwrol, diwylliannol a diplomyddol rhanbarthol a byd-eang; mae'n bwer rhanbarthol^[5][6] ac yn bwer mawr,^[7][8] a ganddi hi mae'r wythfed byddin mwyaf pwerus y byd. Mae'r Eidal yn aelod sefydlol a blaenllaw o'r Undeb Ewropeaidd ac yn aelod o nifer o sefydliadau rhyngwladol, gan gynnwys y Cenhedloedd Unedig, NATO, yr OECD, y Sefydliad Diogelwch a Chydweithrediad yn Ewrop, Sefydliad Masnach y Byd, y Grŵp o Saith, y G20, Undeb Gwledydd y Môr Canoldir, Cyngor Ewrop, Uno er Consensws, Ardal Schengen a llawer mwy. Ganwyd llawer o ddyfeiswyr ac arlunwyr mawr y byd yn yr hyn rydym yn ei adnabod heddiw fel Yr Eidal. ,Bu'r wlad yn ganolfan fyd-eang yn y maesydd canlynol: celf, cerddoriaeth, llenyddiaeth, athroniaeth, gwyddoniaeth, technoleg, a ffasiwn ers amser maith, ac mae wedi dylanwadu a chyfrannu'n fawr at feysydd amrywiol gan gynnwys y sinema, bwyd, chwaraeon, y gyfraith, bancio a busnes.^[9] Gan yr Eidal mae'r nifer fwyaf o Safleoedd Treftadaeth y Byd (58 yn 2020), a hi yw'r bumed wlad yr ymwelir â hi fwyaf gan dwristiaeth.

1. ↑ "IMF Advanced Economies List. World Economic Outlook, April 2016, p. 148" (PDF). Archifwyd o'r gwreiddiol (PDF) ar 21 April 2016.
2. ↑ CIA (2008). "Appendix B. International Organizations and Groups". World Factbook. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 9 April 2008. Cyrchwyd 10 April 2008.
3. ↑ Country and Lending Groups.
4. ↑ "The World Health Organization's ranking of the world's health systems". Photius.com. Cyrchwyd 7 Medi 2015.
5. ↑ Gabriele Abbondanza, Italy as a Regional Power: the African Context from National Unification to the Present Day (Rome: Aracne, 2016)
6. ↑ "Operation Alba Mai be considered one of the most important instances in which Italy has acted as a regional power, taking the lead in executing a technically and politically coherent and determined strategy."
7. ↑ &q=Canada%2520Among%2520Nations%252C%25202004%253A%2520Setting%2520Priorities+Straight Canada Among Nations, 2004: Setting Priorities Straight Check |url= value (help). McGill-Queen's Press – MQUP. 17 Ionawr 2005. t. 85. ISBN 978-0-7735-2836-9. Cyrchwyd 13 Mehefin 2016.
8. ↑ Sterio, Milena (2013). The right to self-determination under international law : "selfistans", secession and the rule of the great powers. Milton Park, Abingdon, Oxon: Routledge. t. xii (preface). ISBN 978-0-415-66818-7. Cyrchwyd 13 Mehefin 2016.
9. ↑ Michael Barone (2 Medi 2010). "The essence of Italian culture and the challenge of the global age". Council for Research in Values and philosophy. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 22 Medi 2012. Cyrchwyd 22 Medi 2012.