Dante Alighieri

Dante Alighieri
Dante Alighieri pentrita de Andrea del Castagno, ĉ. 1450 (Galerio Uffizi)
Persona informo
Dante Alighieri
Naskonomo	Durante di Alighiero degli Alighieri
Naskiĝo	29-a de majo 1265 en Florenco
Morto	14-a de septembro 1321 en Raveno
Mortis pro	naturaj kialoj vd
Mortis per	malario vd
Tombo	Dante Alighieri's tomb vd
Religio	katolikismo vd
Etno	Italoj vd
Lingvoj	itala • latina vd
Loĝloko	Florenco • Romo • Raveno • Bolonjo • Verono • Areco • Forlì • Trevizo • Luko • Parizo • Milano • Ĝenovo vd
Ŝtataneco	Itala
Familio
Dinastio	Alighieri vd
Patro	Alighiero di Bellincione vd
Patrino	Bella degli Abati vd
Gefratoj	Francesco Alighieri vd
Edz(in)o	Gemma Donati
Infanoj	Jacopo, Pietro, Antonia; Giovanni?
Parencoj	Sperello di Serego Alighieri vd
Profesio
Okupo	poeto • verkisto • prozisto • politikisto • filozofo • politikteoriisto • intelektulo • lingvisto vd
Laborkampo	poezio • literaturo • lingvoscienco • politika filozofio vd
Aktiva en	Florenco vd
Aktiva dum	1292– vd
Verkado
Literatura movado	Dolce Stil Novo
Verkoj	La Divina Commedia
Influintoj Influintoj Aristotelo, Homero, Cicerono, Vergilio, Ovid, Boethius, Avicenna, Averroes, Alberto la Granda, Thomas Aquinas, Bonaventura, Rikardo el Sankta Viktoro
Influitoj Influitoj preskaŭ ĉiu Okcidenta literaturo, Samuel Beckett, Giovanni Boccaccio, Jorge Luis Borges, William Blake, Sandro Botticelli, Anthony Burgess, T. S. Eliot, John Milton
Membrecoj Membrecoj Doctors and Apothecaries Guild • White Guelphs vd
vd	Fonto: Vikidatumoj
v • d • r

Durante ALIGHIERI ([du'rante aliˈɡjɛːri] aŭ [du'rante aliˈɟjɛːri]; konita simple Dante; esperantigite Danto ALIGIERIO) (naskiĝis ĉirkaŭ la 29-a de majo 1265 en Florenco, mortis la 14-an de septembro 1321 en Raveno) estis itala poeto, taksata la fondinto de itallingva poezio kaj grava figuro de la finaj jardekoj de la Mezepoko kaj antaŭulo de la venonta Renesanco. Lia La Divina Commedia (La Dia Komedio), originale nomata simple Commedia ("Komedio") kaj nur poste nomita Divina ("Dia") fare de Boccaccio, estas sendiskute taksata la ĉefa literatura verko komponita en la itala lingvo kaj majstroverko de la tutmonda literaturo.^[1]

Fine de la Mezepoko en Eŭropo, la plimulto de la poeziaĵoj estis verkita en Latino, kaj tial alirebla nur de kleraj aŭskultantaroj. En De vulgari eloquentia (Pri nacilingva elokvento), tamen, Dante defendis la uzadon de la gepatra lingvo en literaturo. Li mem eĉ verkis en la toskana dialekto la poemaron La nova vivo (1295) kaj la jam menciitan Dia Komedio; Tiu elekto, kvankam tre neortodoksa, markis tre gravan precedenton kiun poste la italaj verkistoj kiaj Petrarko kaj Boccaccio sekvos. Rezulte, Dante ludis ŝlosilan rolon por establi la nacian lingvon de Italio. La graveco de Dante etendiĝis ankaŭ ekster sia hejmlando; liaj priskriboj de Infero, Purgatorio, kaj Ĉielo (Paradizo) inspiris multajn verkojn de la Eŭropa arto ekzemple de John Milton, Geoffrey Chaucer kaj Alfred Tennyson. Krome, la unua uzado de ripeta tri-versa rima skemo (ABABCBCDC ktp.) estas atribuita al li.

En Italio li estas nomata il Sommo Poeta ("la suprema poeto") kaj il Poeta ("La Poeto"). Li, Petrarko, kaj Boccaccio estas ankaŭ nomataj "la tri fontoj" kaj "la tri kronoj". Dante estas nomata ankaŭ "la patro de la itala lingvo".^[2].

1. ↑ Bloom, Harold. (1994) The Western Canon.
2. ↑ Haller, Elizabeth K.. “Dante Alighieri”, Icons of the Middle Ages: Rulers, Writers, Rebels, and Saints 1. Santa Barbara, CA: Greenwood, p. 244. ISBN 978-0-313-34080-2.