Dio de la Abrahamaj religioj

La Dio de la Abrahamaj religioj estas la ununura dio de la judismo, la kristanismo, la islamo, la Dio de la Biblio) kaj de la Korano, de duono de la homaro.

Arabe li nomiĝas Alaho, ne aparte islama nomformo sed same por islamanoj, judoj kaj kristanoj. Laŭ multaj kristanoj (sed ne ĉiuj), oni lin distinguas persone sed ne esence de la aliaj du eroj de la Sankta Triunuo. Laŭ gnostikismo, li ja kreis la mondon, sed estas nur malbona demiurgo, ne la Plejalta Dio.

La Tanaĥo juda, kiun la kristanoj nomas la Malnova Testamento, lin nomas ĉefe Javeo, en hebrea lingvo יהוה (JHVH), mislegita en la mezepoko kiel "Jehovo", formo ankoraŭ uzita en la 19a jarcento.^[1]

Ĉar la Biblio rilatigas la nomon יהוה (JHVH) kun tiu verbo hebrea, kiu povas signifi "esti", la franco Pierre Robert, konata kiel Olivétan, tradukis יהוה (JHVH) franclingve kiel "la Eternulo", traduko uzita ĝis antaŭ nelonge de francaj protestantoj.^[2][3][4] Tiel li forlasis la pli ol miljaran tradician tradukon "la Sinjoro" (greke Κύριος, latine Dominus), tradukon kiun oni trovas ankaŭ en la citaĵoj de la hebrea Biblio en la Nova Testamento.

L. L. Zamenhof uzis la vorton "Eternulo" en sia traduko de la Malnova Testamento. Li skribis:

„ Kelkaj legantoj eble miros, ke ili ne trovas en mia traduko la vortojn "La Sinjoro", al kiu alkutimigis ilin ilia nacia lingvo; ili eble supozos , ke mi faris arbitre ian ŝanĝon en la teksto; tial mi devas doni kelkan klarigon. Parolante pri Dio, la Biblio uzas la vortojn "Jehovah" (Estanto, Eternulo) kaj "Elohim" (Potenculo). Ĉar la antikvaj hebreoj, ĉirkaŭita de idolistoj, pensis, ke "Jehovah" estas la "nomo propra" de speciale hebrea Dio, kaj elparoli sen grava neceseco la nomon de Dio estis malpermesite, tial ĉe la antikvaj hebreoj aperis la kutimo, ke, skribante "Jehovah", ili elparolis "Adonaj" (mia Sinjoro). Sed ĉar la idolista tempo, kiu postulis por la hebrea Dio ian apartan nomon propran, jam delonge pasis, kaj ĉar la titolado de Dio per "Sinjoro" (titolado, bazita ne sur ia religia postulo, sed nur sur malĝuste komprenita kutimo) estas io tro triviala kaj profananta (precipe en la tre ofte renkontata kuniĝo "Sinjoro Dio"), tial mi trovas, ke la sole ĝusta traduko por "Jehovah" estas "la Eternulo". ” — L.L. Zamenhof, Antaŭparolo al la Genezo, citita en L.L.Zamenhof Originala Verkaro (Ferdinand Hirt & Sohn en Leipzig 1929)

En la Esperanta Nova Ekumena Biblio (1975) oni uzas la vorton "Javeo" anstataŭ "la Eternulo": "Laŭdu Javeon pro Lia boneco, ĉar Li estas eterne fidela." (Psalmo 136:1) (Zamenhof: "Gloru la Eternulon, ĉar Li estas bona, ĉar eterna estas Lia boneco.").

1. ↑ Plena Ilustrita Vortaro de Esperanto, p. 451
2. ↑ Bernard Cottret. Calvin, A Biography. A&C Black. ISBN 978-0-567-53035-6.
3. ↑ Suzanne McCarthy. (27 junio 2019) Valiant or Virtuous?: Gender Bias in Bible Translation. Wipf and Stock Publishers. ISBN 978-1-5326-7663-5.
4. ↑ Le tétragramme YHWH et sa traduction par "Éternel"