Germanaj baltoj

Germanaj baltoj
etno
geographical distribution of German speakers
Suma populacio
5 000
Ŝtatoj kun signifa populacio
v • d • r

La germanaj baltoj (germane Deutsch-Balten, foje ankaŭ Baltendeutsche; do baltaj germanoj) - estas germanlingva malplimulto en la teritorio de la nuntempaj ŝtatoj Estonio kaj Latvio, kies unuaj anoj enmigris ekde la fino de la 12-a jarcento, parte kadre de armea invado, kaj kiu en la postaj 8 jarcentoj havis grandan influon al la kulturo kaj lingvaĵo de la lokaj parolantoj de la nunaj latva kaj estona lingvoj. Krome la germanbalta nobelaro havis signifan rolon en la historio de la Rusia Imperio. El siaj vicoj venis multaj rusiaj ministroj, politikistoj, generaloj kaj admiraloj. En la 19-a jarcento la tiam germanlingva balta universitato Dorpat, nuntempe universitato Tartu havis influan rolon en la germanlingva kultura vivo.

La germanaj baltoj konsistigis la nobelaron kaj grandan parton de la burĝaro en la originaj baltaj provincoj Kurlando aŭ Kuronio, Livlando aŭ Livonio, Estlando respektive Estonio kaj insulo germane nomata Ösel (nuntempe Saaremaa), sed apenaŭ en Litovio: la solaj germanaj baltoj tie estas el mallarĝa marborda strio inter la urboj Palanga (germane Polangen) kaj Klaipėda (germane Memel), kaj el la kurona duoninsulo, areo kiu dum granda parto de sia historio ekde la ekstermo de la baltaj praprusoj fare de la Germana Ordeno estis la plej norda parto de Orienta Prusio, sed ĉiam estis loĝata kaj de germanoj kaj de litovoj. Jam komence de la Dua Mondmilito preskaŭ ĉiuj germanbaltoj estis devige deportitaj okcidenten al nazie konkeritaj regionoj de Pollando pro la sekreta aldona protokolo de la pakto Ribbentrop-Molotov, kaj fine de la milito la malmultaj restintaj germanbaltoj forpeliĝis el la baltiaj ŝtatoj fare de la sovetuniaj konkerantoj. Tamen post la resendependiĝo de la respublikoj Estonio, Latvio kaj Litovio en 1990/1991 post preskaŭ 50 jaroj iuj individue revenis.