Greka lingvo

Greka lingvo
lingvo • moderna lingvo
helena lingvaro • sud-Eŭropaj lingvoj
Parolata en	Grekio (99,8 % de lingvanoj), Kipro, Usono, Aŭstralio, ktp
Parolantoj	13 100 000
Skribo	greka alfabeto
Lingvistika klasifiko
hindeŭropa
Oficiala statuso
Reguligita de	Centro por la Greka Lingvo
Lingva statuso	1 sekura
Lingvaj kodoj
Lingvaj kodoj
ISO 639-1	el
ISO 639-2
Bibliografia	gre
Terminologia	ell
ISO 639-3	gre
Glottolog	gree1276
Angla nomo	Greek
Franca nomo	grec
Specimeno
Deklaracio de Homaj Rajtoj, art. 1: 'Ολοι οι άνθρωποι γεννιούνται ελεύθεροι και ίσοι στην αξιοπρέπεια και τα δικαιώματα. Είναι προικισμένοι με λογική και συνείδηση, και οφείλουν να συμπεριφέρονται μεταξύ τους με πνεύμα αδελφοσύνης.
Vikipedio
Vizitu vikipedion en la greka lingvo!
v • d • r

La greka lingvo (moderngreke: ελληνικά [eliniKA] kaj greke ελληνική γλώσσα [helleniKE GLOSsa]), aŭ helena lingvo, estas memstara lingvo, nome sendependa branĉo, la greka branĉo de la hindeŭropa lingvaro. Ĝi estas indiĝena de la sudaj Balkanoj, la Egeaj Insuloj, okcidenta Malgranda Azio, partoj de norda kaj orienta Anatolio kaj la Suda Kaŭkazo, suda Italio, Albanio kaj Kipro. Ĝi havas la plej longe dokumentitan historion de ajna hind-eŭropa lingvo, kies daŭro etendas tra 34 jarcentoj de verkitaj registroj.^[1] Ties skribsistemo estis la Greka alfabeto dum la majoritato de ties historio; aliaj sistemoj, kiaj Linia B kaj la Kipra silabaro, estis uzitaj antaŭe. Ties alfabeto evoluiĝis el la fenica skribsistemo kaj siavice ĝi iĝis la bazo de la latina, cirila, armena, kopta, gota kaj de multaj aliaj skribsistemoj.

La greka okupas gravan lokon ene de la Historio de Eŭropo, la nomata okcidenta civilizacio kaj kristanismo, kiu fakte disvastiĝis en la etoso de la greka lingvo de la Orienta Romia Imperio. La kanono de la literaturo de la antikva greka lingvo inkludas verkojn de enorma gravo kaj influo por la estonta okcidenta kanono, kiel por la eposaj poemoj de la Iliado kaj la Odiseo. En greka oni verkis ankaŭ multajn de la tekstoj fondaj de la okcidenta filozofio, kiel la Dialogoj de Platono aŭ la verkoj de Aristotelo. La Nova Testamento de la Biblio estis verkita en greka "koinea", lingvo en kiu plue oni celebras la liturgion de kelkaj kristanaj eklezioj (speciale la Ortodoksa Kristana Eklezio kaj la bizanca rito de la Orientaj katolikaj eklezioj|katolika eklezio). Kun la latinaj tekstoj kaj la tradicioj de la romia mondo, profunde influita de la antikvgreka socio, kunformas la fakon de la klasikaj studoj.

La moderna greka, kiel ĝi estas konata nuntempe, derivas de la antikva greka tra la mezepoka aŭ bizanca greka kaj estas la oficiala lingvo de Grekio kaj de Kipro, krom unu de la 24 oficialaj lingvoj de la Eŭropa Unio. La aktuala lingva normigo estis disvolvigita laŭlonge de la Greka milito de sendependiĝo (1821-1831) kaj estis bazita sur la popola lingvo (dimotikí), kvankam kun konsiderinda influo de la klera lingvo arkaika disvolvigita laŭlonge de la 19-a kaj 20-a jarcentoj (kazarévusa), kiu estis la oficiala normigo ĝis 1976.^[2] Estas minoritatoj de grekparolantoj en la sudo de Albanio kaj de Italio, kie oni parolas la salentan dialekton^[3] kaj la grek-kalabran. Ĉirkaŭ la Nigra Maro restas ankoraŭ minoritatoj de parolantoj de la pontusa dialekto. Krome, ekde fino de la 19-a jarcento estas grekparolantaj komunumoj posteulas de elmigrantoj en Francio, Germanio, Unuiĝinta Reĝlando, Usono, Kanado, Aŭstralio, Argentino, Brazilo, Ĉilio, Meksiko kaj Urugvajo.

Ĝi havas la jenajn lingvajn kodojn: ISO-kodo: gre/ell, el por la moderna Greka (post 1453), grc por la malnova (klasika).

1. ↑ Greek language. Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica, Inc.. Alirita 29a de Aprilo 2014.
2. ↑ Stanitsas, S.; Núñez, G. (1993). «El griego de hoy». Griego moderno: método intensivo y autodidáctico (2a eldono). Madrid: Ediciones clásicas. p. 4. ISBN 84-7882-109-0.
3. ↑ Prie vidu artikolon Grecia Salentina.