Jerusalemo

	Jerusalemo
	hebree יְרוּשָׁלַיִם, arabe القُدس
	ĉefurbo
	De supre maldekstren; Jerusalema panoramo vidata el Mamilla, la Malnova Urbo kaj la Kupolo de la Roko, soŭko en la Malnova Urbo, Kneset, Muro de lamentadoj, Turo de Davido kaj muroj de la Malnova Urbo
Flago	Blazono
	Oficiala nomo: أُورشَلِم القـُدْس
	Moto: La plej sankta urbo en Judismo
	Kromnomoj: Ir ha-Kodesh (Sankta urbo), Bayt al-Maqdis (Domo de Sankteco)
Lando	Israelo/Palestino (Disputata)
Distrikto	Jerusalemo
Historiaj regionoj	5
Montaro	Judea montaro
Memorindaĵoj	5
Konstruaĵoj	5
Sekiĝintaj riveroj	Uedoj
Situo	Jerusalemo
- alteco	630 m s. m.
- koordinatoj	31° 46′ 45″ N 35° 13′ 25″ O / 31.77917 °N, 35.22361 °O (mapo)
Plej alta punkto	826
Plej malalta punkto	606
Areo	125,2 km² (12 520 ha)
- de metropolo	652 km² (65 200 ha)
Loĝantaro	919 438 (2018)
- de metropolo	1 253 900
Denseco	7 343,75 loĝ./km²
- de metropolo	1 923 loĝ./km²
Fondo	-
- estiĝo	eneolito
- transiro al urbo	19-a jarcento antaŭ Kristo
- kanaana urbo	14-a jarcento antaŭ Kristo
Urbestro	Zaki al-Ghul (oriente); Moshe Lion (okcidenta)
Horzono	IST (UTC+2)
- somera tempo	ISST (UTC+3)
Poŝtkodo
Telefona antaŭkodo	+972 2
	Loko de Monda heredaĵo de UNESKO
Nomo	Jerusalemaj remparoj
Tipo de heredaĵo	kultura heredaĵo
Jaro	1981 (#5)
Numero	148
Regiono	Arabaj ŝtatoj
Kriterioj	ii, iii, vi
Antikvaj izraelidoj	Templo de Jerusalemo
	Situo enkadre de Azio Situo enkadre de Azio
	Situo de Jerusalemo enkadre de Israelo Situo de Jerusalemo enkadre de Israelo
	Mapo de la malnova urbo en de la nova. Mapo de la malnova urbo en de la nova.
	Vikimedia Komunejo: Jerusalem
	Retpaĝo: jerusalem.muni.il angle; jerusalem.muni.il ; jerusalem.muni.il arabe

Koordinatoj: 31° 46′ 45″ N 35° 13′ 25″ O / 31.77917 °N, 35.22361 °O (mapo)

Jerusalemo (hebree ירושלים, Jeruŝalajim, arabe القـُدْس, Al-Quds "la sankta", oficiale en Israelo أُورشَلِم القـُدْس Urŝalim al-Quds "Jerusalemo la sankta") estas urbo en Mezoriento kaj unu el la plej antikvaj urboj en la mondo. Esperante ĝi estis kelkfoje skribita kiel Jeruzalemo (kun "z" anstataŭ "s").^[1]

Israelo pretendas Jerusalemon kiel nedividitan ĉefurbon en la ŝtato de Israelo. Male, Palestino pretendas ĝian orientan flankon. La plimulto de la ŝtatoj agnoskas nek unu nek la alian pretendon kaj lasas la aferon al ambaŭflankaj interkonsentoj. Neniu ŝtato rekonas la tutan Jerusalemon kiel israelan krom Israelo, sed kelkaj rekonas pretendojn de Israelo al Okcidenta Jerusalemo kaj/aŭ de Palestino al Orienta Jerusalemo. Ĉiuj tri grandaj monoteismaj religioj (judismo, kristanismo, islamo) konsideras ĝin kiel "Sanktan urbon", sed tio estas ankaŭ motivo de bataloj pri tiu ĉi urbo. Dum sia longa historio, Jerusalemo estis detruita almenaŭ dufoje, sieĝita 23 fojojn, konkerita kaj rekonkerita 44 fojojn, kaj atakita 52 fojojn.

Jerusalemo etendiĝas en Judea montaro sur limo de marbordoj de Mediteraneo kaj Morta Maro, sur rando de Judea dezerto. La somero en Jerusalemo estas varma kaj seka, la vintro malvarma kaj pluva, kaj de tempo al tempo ankaŭ neĝas.

Laŭ la stato de 2019 en Jerusalemo vivis 936 425 loĝantoj sur areo de 125,42 kvadrataj kilometroj, kio rezultigas loĝdenson de 7 466 loĝantoj/km².

↑ Zamenhofo mem skribis ĝin en ambaŭ manieroj. Jerusalemo. Reta Vortaro. Arkivita el la originalo je 2021-04-11. Alirita 2021-04-11.

[1] Zamenhofo mem skribis ĝin en ambaŭ manieroj. Jerusalemo. Reta Vortaro. Arkivita el la originalo je 2021-04-11. Alirita 2021-04-11.

[1]