Sicilio

	Sicilio
	itale Sicilia, sicile: Sicilia
	Italia regiono kun speciala statuto • kultura regiono
	Palaco de la Normandoj, sidejo de la regiona sicilia asembleo.
Flago	Blazono
	Oficiala nomo: Sicilia
Ŝtato	Italio
Duoninsulo	Apenina duoninsulo
Zono	Itala insularo
Parto de Italio	Suda Italio
Historiaj regionoj	Sicilia reĝlando, Reĝlando de la du Sicilioj
Provincoj	9
Kelkaj urboj	11
Rezervejo	Naturrezervejo Zingaro
Ĉefurbo	Palermo
- mezo	Palermo
- alteco	0 m s. m.
- koordinatoj	38° 07′ 00″ N 13° 22′ 00″ O / 38.11667 °N, 13.36667 °O (mapo)
Plej alta punkto
- situo	Etna
- alteco	3 328 m s. m.
Areo	25 711,0 km² (2 571 100 ha)
Loĝantaro	4 983 478 (2019)
Denseco	193,83 loĝ./km²
Akvoj	Mediteraneo, Tirena Maro, Ionia Maro
Vulkano	Etna
Plantaro	5
regiona prezidanto	Renato Schifani (en 2024)
Horzono	MET (UTC+1)
- somera tempo	MET (UTC+2)
	Loko de Monda heredaĵo de UNESKO
Nomo	Arkeologia areo en Agriĝento
Tipo de heredaĵo	kultura heredaĵo
Jaro	1997 (#21)
Numero	831
Regiono	Eŭropo
Kriterioj	i, ii, iii, iv
	Situo enkadre de Italio Situo enkadre de Italio
	Situo de Palermo enkadre de insulo Sicilio Situo de Palermo enkadre de insulo Sicilio
	Vikimedia Komunejo: Sicilia
	Retpaĝo: www.regione.sicila.it

Vi povas plibonigi la jenon:

Bonvolu traduki ĉiujn referencojn en Esperanton.

Se vi korektis unu el la menciitaj mankoj, bonvolu forigi la koncernan parametron de la ŝablono {{Pluraj problemoj}}. Detaloj estas en la dokumentado.

Koordinatoj: 38° 07′ 00″ N 13° 22′ 00″ O / 38.11667 °N, 13.36667 °O (mapo)

Sicilio (itale Sicilia, Sicìlia sicililingve^[1], Səcəlia gaŭl-itale, Siçillja en arbereŝa dialekto^[2], Σικελία en la greka lingvo), estas la plej granda insulo de la mediteranea maro. La Sicilia Regiono havas specialan aŭtonoman statuson kaj ĝia ĉefurbo estas Palermo. Ĝi apartenas al Italio kaj troviĝas en ties plej suda parto. Sicilio situas en la centra Mediteraneo kaj etendiĝas ekde la pinto de la Apenina duoninsulo, de kiu ĝi estas apartigita nur per la mallarĝa Mesina Markolo, direkte al la nordafrika marbordo. Ĝia plej konata elstaraĵo estas Etna, kiu, je 3 350 metroj estas la plej alta aktiva vulkano en Eŭropo kaj unu el la plej aktivaj en la mondo^[3]. La insulo havas tipan mediteranean klimaton.

La plej frua arkeologia pruvo pri homa ekloĝado en la insulo originas el la frua 12 000-a jaro a.K.^[4]^[5] Je proksimume 750 a.K., Sicilio estis la loko por kelkaj fenicaj kaj grekaj kolonioj, kaj dum la sekvaj 600 jaroj, ĝi estis la batalkampo de la grek-punikaj kaj romi-punikaj militoj, kiuj finiĝis per la romia detruo de Kartago. Post la falo de la Romia Imperio en la 5-a jarcento, Sicilio ofte havis malsamdevenajn regantojn, kaj dum la frua Mezepoko, ĝi estis regata laŭ victurno, de la vandaloj, ostrogotoj, bizancanoj, araboj kaj normandoj. Poste ĝi estis regata de la dinastio Anĵuo, de la kronlandoj Aragonio, Hispanio, kaj la Sankta Romia Imperio, kaj tiam finfine unuigita sub la Burbonoj kun Napolo, kiel la Reĝlando de la Du Sicilioj^[6]. Sekvante la Ekspedicion de la ruĝĉemizuloj, Giuseppe Garibaldi gvidanto de ribelo dum la Itala Unuiĝo ĝi iĝis parto de Italio en 1860. Post la naskiĝo de la Itala Respubliko en 1946, Sicilio ricevis apartan statuson kiel aŭtonoma regiono.

Sicilio havas riĉan kaj unikan kulturon, aparte en kampoj kiel la artoj, muziko, literaturo, kuirarto kaj arkitekturo. Ĝi ankaŭ gravas pro arkeologiaj kaj prahistoriaj ejoj kiel ekzemple la Nekropolo de Pantaliko, la Valo de la Temploj kaj Selinunte.

Sicilio havas ĉirkaŭ 5,1 milionojn da loĝantoj kaj areon de 25.710 km², pro kio ĝi estas la plej ampleksa regiono de Italio kaj la 45a plej granda insulo en la mondo.

Oficiala lingvo de la insulo estas la itala, sed parto de la loĝantaro parolas la sicilian lingvon, parolatan ankaŭ en Kalabrio kaj Apulio.

↑ Ankaŭ skribite kiel Sixilia; en malnova sicilia lingvo kaj ankaŭ estas atestoj pri alia formo, Sichilia.
↑ Ankaŭ uziĝas la variantoj pli literaturaj en la albana lingvo Siçili/a aŭ Siqili/a.
↑ Etna & Aeolian Islands 2012 – Cambridge Volcanology.
↑ Maric, Vesna. (2008) Sicily. Ediz. Inglese. ISBN 9781740599696.
↑ Bain, Keith. (2006-08-07) Pauline Frommer's Italy. ISBN 9780471778608.
↑ Pasquale Hamel – L' invenzione del regno. Dalla conquista normanna alla fondazione del Regnum Siciliae (1061–1154)

[1] Ankaŭ skribite kiel Sixilia; en malnova sicilia lingvo kaj ankaŭ estas atestoj pri alia formo, Sichilia.

[2] Ankaŭ uziĝas la variantoj pli literaturaj en la albana lingvo Siçili/a aŭ Siqili/a.

[3] Etna & Aeolian Islands 2012 – Cambridge Volcanology.

[4] Maric, Vesna. (2008) Sicily. Ediz. Inglese. ISBN 9781740599696.

[5] Bain, Keith. (2006-08-07) Pauline Frommer's Italy. ISBN 9780471778608.

[6] Pasquale Hamel – L' invenzione del regno. Dalla conquista normanna alla fondazione del Regnum Siciliae (1061–1154)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]