Alfontso I.a Nafarroakoa

Alfontso I.a Nafarroakoa


Gaztelako Erresumako King of Castile (Iure uxoris) (en) Itzuli

1109 - 1115

Leongo Erresumako King of León (iure uxoris) (en) Itzuli

1109 - 1115

Galiziako Erresumako Galiziako erregea

1109 - 1115
Ribagortzako konderriako Ribagorzako kondea

1104 (egutegi gregorianoa) - 1134 (egutegi gregorianoa)
Petri I.a Nafarroakoa - Ramiro II.a Aragoikoa

Aragoiko Erresumako Aragoiko monarka

1104 - 1134
Petri I.a Nafarroakoa - Ramiro II.a Aragoikoa
Iruñeko Erresumako Iruñeko erregea

1104 - 1134
Petri I.a Nafarroakoa - Gartzia V.a Ramiritz
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturakAlfonso Sánchez
JaiotzaAragoiko Erresuma, 1073
Herrialdea Aragoiko Erresuma
 Iruñeko Erresuma
HeriotzaPoleñino1134ko irailaren 7a (egutegi gregorianoa) (60/61 urte)
Hobiratze lekuaChapel of Saint Bartholomew (Huesca) (en) Itzuli
Familia
AitaAntso V.a Nafarroakoa
AmaFelizia Roucykoa
Ezkontidea(k)Urraka Gaztelakoa  (1109 (egutegi gregorianoa) -  1115)
Seme-alabak
Anai-arrebak
LeinuaXimeno etxea
Royal house of Aragon (en) Itzuli
Hezkuntza
HizkuntzakErdi Aroko aragoiera
gaztelania
Jarduerak
Jarduerakagintaria eta Miles Christianus (en) Itzuli
Lan nabarmenak
Izengoitia(k)el Batallador, el Bataller eta Borrokalaria
Zerbitzu militarra
Parte hartutako gatazkakCutandako gudua
Baionako setioa (1130-1131)
Valtierrako gudua
Zaragozako errekonkista
Fragako gudua
Military expedition of Alfonso I of Aragon through Andalusia (en) Itzuli
Battle of the Alcalans (en) Itzuli
Battle of Arnisol (en) Itzuli
Siege of Larida (en) Itzuli
Siege of Morella (en) Itzuli
Candespinako gudua

Alfontso I.a batzuetan Alfontso Borrokalaria bezala ezagutua[1][2] (1073Poleñino, 1134ko irailaren 7a),[3] Aragoi eta Iruñeko erregea izan zen (11041134).

Aita Antso V.a Ramiritz (Aragoi eta Iruñeko erregea 1063 eta 1094 artean) eta ama Felizia Roucykoa zituen[4]. Tronua lortu zuen Petri I.a anaiordea hil zenean. Musulmanen aurkako borrokan nabarmendu zen, Zaragoza konkistatu eta gero bere erresuma bikoiztuz. Urraka Gaztelakoarekin ezkondu baitzen, aldi batean Gaztelako Erresuma gobernatu zuen. Hori zela eta 1109 eta 1114 artean «Gaztela, Toledo, Aragoi, Iruñea, Sobrarbe eta Ribagortzako errege eta enperadore» titulua aldarrikatu zuen, nobleteriaren beraren aurkako jarrerak ezkontza baliogabetu zuen arte. Bere garaipenek sona handia eman zioten Erdi Aroan zehar eta XIV. mendeko San Juan de la Peñako kronikak honela zioen nafar-aragoieraz: «clamabanlo don Alfonso batallador porque en Espayna non ovo tan buen caballero que veynte nueve batallas venció», hau da, «On Alfontso Borrokalaria deitzen zioten Espainian hogeita bederatzi gudu irabazi zituen beste zaldizko hoberenik ez zegoelako». Bere kanpainetan Kordoba, Granada eta Valentziako ateetan izan zen eta, besteak beste, Valtierra, Cutanda edo Cullerako guduetan, musulmanak mendean hartu zituen.

Hiltzean bere bizitzaren pasadizorik eztabaidatuenetariko bat jazo zen: erresuma militar ordenen artean banatu zuen. Hau nobleek ez zuten onartzen eta erresuma bitan zatitu zuten, Ramiro II.a Monjeak Aragoiko Erresuma[5] eta Gartzia V.a Ramiritzek Iruñeko Erresuma jarauntsi zituzten.

  1. Euskaltzaindia. (PDF) 192. arauaː Iruñeko eta Nafarroako Erresumako errege-erreginen izenak. .
  2. EIMA: Eskola-liburuetako onomastikaren, gertaera historikoen eta artelanen izenak. Zerrendak.
  3. Ubieto Arteta, Antonio. (1987). Creación y desarrollo de la Corona de Aragón. Zaragoza: Anubar (Historia de Aragón) ISBN 84-7013-227-X..
  4. www.mittelalter-genealogie.de: Alfons I. der Streitbare
  5. Corral Lafuente, José Luis. (2007). Historia contada de Aragón. Zaragoza: Leyere Ediciones ISBN 84-932395-7-7..

© MMXXIII Rich X Search. We shall prevail. All rights reserved. Rich X Search