Amalur

Amalur
Euskal Herriko mitologia
Ezaugarriak
Sexua	emakumezkoa
Baliokideak	earth goddess (en) eta Mari
Domeinua	Lurra
Familia
Seme-alabak	Eguzki Amandre eta Ilaski

Amalur (batzuetan Ama Lur edo Ama Lurra mugatzailearekin^[1]) Eguzkiaren eta Ilargiaren amatzat hartzen da Euskal mitologian. Izakiez gain, pertsonaia mitologikoen, numenen eta arimen bizileku omen da. Amalurrak landareen eta animalien bizia ziurtatzen du. Amalurrak altxor izugarriak gordetzen ditu bere baitan.^[2] Fruituak eskaintzen ditu oparitzat eta bazka sortzen haziendak ugal daitezen. Urrez beteriko idinarruak aipatzen dira mendi eta leize anitzetan, eta gizaki ugari saiatu izan da hainbat leku-zulatzen mito horiei jarraikiz. Besteak beste, Ataungo Urrezulon, Mairulegorretako leizean, Nabarnizko Maruelexan, Dimako Baltzolan, Goronaetako Iruaxpen, Puterrin...

Diru-txanponak eskaintzen zitzaizkiola esaten du Barandianek, kobazulo batzuetan aurkitutako txanponen arabera, mesedeak jasotzeko esperantzaren ordainean.^[3] Eliza katolikoak ohitura hori bereganatu, eta baseliza barruetan txanponak uztea salbazio meritua bihurtu du: Done Mikel Aralarkoaren santutegian, Usurbilgo Urdaiaga auzoko San Esteban baselizan, Hernaniko Zikuñako Amaren baselizan, Orioko San Joan elizan, Zegamako San Pedron, Asteasuko Santa Marinan, eta beste hainbat eta hainbatetan.

1. ↑ Mitologia - Auñamendi Eusko Entziklopedia. (Noiz kontsultatua: 2018-10-08).
2. ↑ Ortiz-Osés, Andrés. (1985). Antropología simbólica vasca. Anthropos Editorial del Hombre ISBN 84-85887-84-0..
3. ↑ (Gaztelaniaz) Barandiarán, José Miguel de. (1985). Mitologia Vasca. Txertoa, 97-98 or. ISBN 84-7148-085-3..