Beltxarga beltzaren teoria

Beltxarga beltzaren teoria edo beltxarga beltz gertakarien teoria, ezusteko gertaera bat deskribatzen duen metafora bat da (behatzailearentzat), eragin sozioekonomiko handikoa, eta, gertaera igaro ondoren, atzera begiratuz arrazionalizatzen dutena (iragartzeko edo azaltzeko modukoa dela ematen duena, eta gertatzea espero zela ematen duena). Nassim Taleb filosofo eta ikertzaile libanoarrak teoria garatu zuen.

Beltxarga beltzen adibiderik nabarmenenak Lehen Mundu Gerraren hasiera, espainiar gripea edo 2001eko irailaren 11ko atentatuak dira. 2020ko koronabirus pandemia "beltxarga beltz" gisa ere identifikatzen saiatu dira, baina Nassim Talebek berak adibidea errefusatu egin du, bere teoriaren baldintzak betetzen ez dituelako.^[1] Beste analista batzuek, berriz, ez dute koronabirusaren pandemia "beltxarga beltz" gisa kalifikatzen, baizik eta "errinozero gris" gisa, aurreikus daitekeen gertaera bat zelako.^[2][3]

1. ↑ (Ingelesez) «Taleb Says 'White Swan' Coronavirus Was Preventable» Bloomberg Markets 2020-3-20.
2. ↑ (Gaztelaniaz) «Sí, sabíamos que el coronavirus iba a pasar. La pregunta es: ¿por qué nadie hizo nada?» El Confidencial 2020-3-14.
3. ↑ (Gaztelaniaz) «El mundo tiene que prepararse para la próxima gran pandemia letal,» El País 2019-5-10.