Falazia

FALAZIAK

A silentio argudioa
Ad antiquitatem argudioa
Ad baculum argudioa
Ad consequentiam argudioa
Ad crumenam argudioa
Ad hominem argudioa
Ad ignorantiam argudioa
Ad lazarum argudioa
Ad logicam argudioa
Ad misericordiam argudioa
Ad nauseam argudioa
Ad novitatem argudioa
Ad populum argudioa
Ad verecundiam argudioa
Ex auctoritate argudioa
Cum hoc ergo propter hoc
Ondorio hutsala
Oinarri eskaera
Lastozko gizonaren falazia
Falazia ekologiko
Falazia naturalista
Falazia genetiko
Secundum quid


Sofisma edo falazia argumentu[1][2] baten eraikuntzan arrazoitze baliogabe edo akastun baten erabilerari deitzen zaio. Falaziazko argumentu bat iruzurtia izan daiteke, dena baino hobea denaren itxura izan dezakeelako.

Falaziak premisa multzo batetik logikaz eratortzen ez den ondorio batera darama; hala ere, falaziaren ondorioa egiazkoa izan daitekeela hartu behar da kontuan, falazian ondorio horretara heltzeko prozesua baita okerra.

Falazia batzuk intentzionalak dira, norbait manipulatzeko edota konbentzitzeko asmoarekin; beste batzuk aldiz, intentzio gabekoak dira, ezjakintasun edota hutsegite batek bultzatuta egindakoak. Batzuetan falaziak oso burutsuak eta limurtzaileak dira, eta horregatik arreta handia jarri behar da antzemateko.

Sofismak edo falaziak, normalean “formal” eta “ez-formaletan” bana daitezke. Falazia formala logika sistema estandar edo arrunt batean txukunki espresatua izan daiteke; adibidez, logika proposizionala[1]. Aldiz, falazia informala arrazoiketan izandako akats[3] baten ondorioz sortutakoa da, eta ez logika forma desegoki batetatik eratorria.

Garrantzitsua da aipatzea falazia eta gezurra ez direla gauza bera. Gezurra baieztapen faltsua da, falazia aldiz, baieztapen horien arteko erlazio logiko okerra.

  1. a b 1945-, Gensler, Harry J.,. (2010). The A to Z of logic. Scarecrow Press ISBN 9780810875968. PMC 836848792..
  2. John,, Woods,. The Death of Argument : Fallacies in Agent Based Reasoning. ISBN 9789048167005. PMC 913435853..
  3. Informal Fallacies, Northern Kentucky University. .

© MMXXIII Rich X Search. We shall prevail. All rights reserved. Rich X Search