Frantzisko Xabierkoa

Frantzisko Xabierkoa
	; Irudi gehiago
apostolu	;
apostolu
Bizitza
Jaiotza	Xabier, 1506ko apirilaren 7a
Herrialdea	Xabierko gaztelua, Xabier; Nafarroako Erresuma, Euskal Herria
Lehen hizkuntza	euskara; nafar-aragoiera
Heriotza	Shangchuan, 1552ko abenduaren 3a (46 urte)
Hobiratze lekua	Bóm Jesus basilika (Goa)
Familia
Aita	Joanes Jatsukoa
Ama	Maria Azpilkueta
Ezkontidea(k)	ezkongabea
Seme-alabak	ikusi baliorik ez;
Anai-arrebak	ikusi Mikel Jatsu Azpilkueta; Joanes Jatsu Azpilkuetakoa;
Hezkuntza
Heziketa	Parisko Unibertsitatea ; Collège Sainte-Barbe (en) ; (1525 (egutegi gregorianoa) - 1530 (egutegi gregorianoa)) Master of Arts (en)
Hizkuntzak	gaztelania; latina; portugesa; euskara
Ikaslea(k)	ikusi Bernardo the Japanese (en) ;
Jarduerak
Jarduerak	misiolaria, idazlea, esploratzailea eta apaiz katoliko latindarra
	Parte-hartzailea list of Catholic missionaries (en) ; Kagoshima landing (en) ;
Lantokia(k)	Viena
Enplegatzailea(k)	Erromatar Eliza Katolikoa
Kidetza	Western Christianity (en)
Santutegia
	Abenduaren 3
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	Erromatar Eliza Katolikoa
Erlijio-ordena	Jesusen Konpainia

Artikulu hau santu euskaldunari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Xabier (argipena)».

Frantzisko Xabierkoa^[1], bataioko izen-deiturez Frantzisko Jatsu Azpilkueta (Xabier, Nafarroako Erresuma, 1506ko apirilaren 7a - Shangchuan uhartea, Txina, 1552ko abenduaren 3a), ohiko izenez Frantses, nafar misiolaria izan zen, Jesusen Lagundiko lehenengo zazpi kideetako bat. Indietako Apostolua ezizena eman zitzaion^[2]. Eliza Katolikoak 1622an santutu zuen, San Frantzisko Xabierkoa izenarekin, eta abenduaren 3an ospatzen du haren eguna. Nafarroa Garaiaren eta Euskal Herriaren santu zaindaria da, bai eta euskararena ere; horregatik, Euskararen Nazioarteko Eguna abenduaren 3an da.

Parisen eliza ikasketak egiten ari zela, Ignazio Loiolakoa ezagutu zuen, eta harekin eta beste bost lagunekin, Jesusen Lagundia sortu zuten 1534an. Bizitzako azken hamaika urteak misioetan eman zituen, India, hego-ekialdeko Asia eta Japonian, eta Txinara joan nahi izan zuen, konturatu baitzen japoniarrek Txinan bilatzen zutela jakintzaren sorburua; hartarako ahaleginetan ari zela ordea, sukar batez hil zen^[3].

Esan izan da Frantzisko Xabierkoak 1.000.000 lagun kristautu zituela, baina gaur egun 30.000 besterik ez zirela uste da. Hizkuntza arazo larriak izan zituen beti; haren ustez misiolariek ebanjelio lurretako hizkuntzak eta ohiturak beretu behar zituzten, eta betiere saiatu zen lekuan lekuko elizgizonak prestatzen. Askoren iritzien kontra, bataiatu ondoren ez zuen jendea baztertua uzten; aitzitik, lan handia egin zuen besteek presaka bataiatuak hezitzen. Indian kristautu zituen eremuek gaur egun ere kristau diraute, baina Moluketan eta Japonian XVII. mendean izan ziren eraso eta esespen gogorrek suntsitu zituzten hark sorturiko misioak, ez ordea milaka martiri hil gabe^[3].

↑ Eskola-liburuetako onomastikaren, gertaera historikoen eta artelanen izenak. hezkuntza.ejgv.euskadi.eus (Noiz kontsultatua: 2016-7-22).
↑ Larrañaga, Luis F.. Francisco de Javier. in: Auñamendi Eusko Entziklopedia. euskomedia.org (Noiz kontsultatua: 2016-7-22).
↑ ^a ^b Xabierko Frantzisko. in: Lur hiztegi entziklopedikoa. egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi hori Creative Commons Aitortu 3.0 Espainia lizentziarekin argitaratu du, Open Data Euskadi webgunean (Noiz kontsultatua: 2016-8-16).

[1] Eskola-liburuetako onomastikaren, gertaera historikoen eta artelanen izenak. hezkuntza.ejgv.euskadi.eus (Noiz kontsultatua: 2016-7-22).

[auñafx-2] Larrañaga, Luis F.. Francisco de Javier. in: Auñamendi Eusko Entziklopedia. euskomedia.org (Noiz kontsultatua: 2016-7-22).

[lur-3] Xabierko Frantzisko. in: Lur hiztegi entziklopedikoa. egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi hori Creative Commons Aitortu 3.0 Espainia lizentziarekin argitaratu du, Open Data Euskadi webgunean (Noiz kontsultatua: 2016-8-16).

[1]

[2]

[3]