Inkontziente

Inkontzientea gizabanako baten gogamenaren atal kontzientetik at dauden eta zuzenean kontrolatu ezin litzakeen desira, sen, oroitzapen eta motibazioen multzoa da. Sigmund Freudek bere psikoanalisi teorian garatu zuen kontzeptua da, eta hipnosi fenomeno, amets eta lapsusetan oinarritu zuen bere existentzia frogatzeko. Carl Jungek, gainera, inkontziente kolektiboaren existentzia aldeztu zuen. Inkontzientearen balizko existentziak ondorio garrantzitsuak lituzke: alde batetik, pentsamenduaren eta gogamenaren beste ekintzen azalpen zientifikoa oztopatzen du horietan inkontzientearen faktoreak ezkutuan geratzen direlako; bestetik, gizabanakoaren izaera anitza lekarke, inkontzienteak eta kontzienteak norabide ezberdinetan moldatzen baitute subjektua.

Hizkera arruntean, inkontziente terminoa adjektibo gisa erabiltzen da subjektuak bere portaera oharkabean garatzen duen egoera edo jarrera mentala kalifikatzeko, hau da, konturatu gabe, eta oro har, ez dago hori egiteko duen borondatearen mende. Arduragabe edo gutxietsita dagoen pertsona deskribatzeko ere erabil daiteke, ondorio eta arriskuak kontuan hartu gabe ekintza kaltegarri edo arriskutsuak egiten dituena. Henry Lord Kames (1696-1782) legelari eskoziarrak ingelesezko termino tekniko gisa erabili zuen lehen aldiz 1751n (ez kontzientearen esanahiarekin). Inkontziente terminoa geroago zabaldu zen Alemanian, garai erromantikoan (adibidez, Goethek Ilargiari egindako poema batean (1777), unbewusst termino alemana erabili zuen lehen aldiz) irudi mentalen biltegi bat izendatuz, edukiz konortea galtzen zuen pasio-iturri bat.

Psikoanalisian, inkontzientea teoriaren kontzeptu giltzarria da, bere azterketa-xede nagusia baita, eta, zentzu topikoan, kontzientziaren ezezaguna den sistema eta leku psikiko bat izendatzen du («beste eszena»), bai eta, zentzu dinamikoan, kontzientziaren atal diren eduki erreprimituen multzoa ere, nahiz eta haiek eraginkortasun psikiko eta bizia erakusten duten mekanismo eta prestakuntza espezifikoen bidez.