Irlanda (estatua)

Irlanda / Eire
	Ireland / Éire
	Ereserkia: Amhrán na bhFiann
; Irlandako bandera	; Irlandako armarria
Geografia
Hiriburua	Dublin; 53°20′59″N 6°15′37″W
Azalera	69.797 km²
Punturik altuena	Carrauntoohil
Punturik sakonena	North Slob (en) (−3 m)
Kontinentea	Europa
Mugakideak	Erresuma Batua eta Ipar Irlanda
Administrazioa
Gobernu-sistema	errepublika eta Estatu unitario
Irlandako Presidentea	Michael D. Higgins
Taoiseacha	Leo Varadkar
Legebiltzarra	Oireachtas
Epai autoritatea	Irlandako Auzitegi Gorena
Harreman diplomatikoak	Ikusi mapa Wikidatan
Zeren kide	ikusi Aduanen Mundu Erakundea; Arma Kimikoak Debekatzeko Erakundea; Australia Group (en) ; Berreraikuntza eta Garapeneko Nazioarteko Bankua; Ekonomia Lankidetza eta Garapenerako Antolakundea; Energiaren Nazioarteko Erakundea; Eurocontrol (en) ; Europako Ekonomia Erkidegoa; Europako Espazio Agentzia; Europako Kontseilua; Europako Segurtasun eta Lankidetzako Antolakundea; Europar Batasuna; Garapeneko Asiako Bankua; Group on Earth Observations (en) ; International Centre for Settlement of Investment Disputes (en) ; International Holocaust Remembrance Alliance (en) ; Interpol; Merkataritzaren Mundu Erakundea; Missile Technology Control Regime (en) ; Multilateral Investment Guarantee Agency (en) ; Munduko Meteorologia Erakundea; Nazio Batuen Erakundea; Nazioarteko Erakunde Hidrografikoa; Nazioarteko Finantza Korporazioa; Nazioarteko Garapen Elkartea; Nordic Battle Group (en) ; Nuclear Suppliers Group (en) ; Osasunaren Mundu Erakundea; Posta Batasun Unibertsala; Telekomunikazioen Batasun Internazionala; UNESCO;
Demografia
Biztanleria	5.123.536 (2022); 309.928 (2017)
Dentsitatea	73,41 bizt/km²
Hizkuntza ofizialak	ikusi Irlandako gaelera ; ingeles ;
Erabilitako hizkuntzak	ikusi ingeles, ingeles, Shelta, Irlandako gaelera eta Irlandako keinu hizkuntza;
Ezkontzeko adina	genero guztiak: 18
Emankortasun-tasa	1,96 (2014)
Eskolaratu gabeko umeak	6.033 (2015)
Bizi-itxaropena	81,60732 (2016)
Giza garapen indizea	0,945 (2021)
Ekonomia
Moneta	Euro (€)
BPG nominala	333.730.764.773,18 $ (2017); 28.911.746.706,073 (2016)
BPG per capita	68.885 $ (2017); 5.327 (2016)
BPG erosketa botere paritarioa	369.243.421.956 nazioarteko dolar (2017); 31.967.691.305 (2016)
BPG per capita EAPn	76.744,707 nazioarteko dolar (2017); 5.818,951 (2016)
BPGaren hazkuntza erreala	5,2 % (2016)
Erreserbak	4.412.516.406 $ (2017); 823.186.345 (2016)
Inflazioa	−0,2 % (2016); −0,4 (2015)
Historia
1922	Irlandako Estatu Askea
1937
Bestelako informazioa
Aurrezenbakia	+353
ISO 3166-1 alpha-2	IE
ISO 3166-1 alpha-3	IRL
Ordu eremua	ikusi Europa/Dublin ; Udako ordutegi: UTC+01:00 ; ordutegi estandarra: UTC±00:00 ;
Elektrizitatea	230 V. 50 Hz.BS 1363 (en)
Internet domeinua	.ie
	gov.ie

Artikulu hau Europako estatuari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Irlanda (argipena)».

Irlanda edo Eire^[2] (irlanderaz Poblacht na hÉireann; ingelesez Republic of Ireland), Irlandako Errepublika ere deitua, Europa ipar-mendebaldeko Irlandako uhartean dago eta Europar Batasuneko kide da. Hiriburua Dublin da. Gaur egungo Estatu Burujabe modernoa Irlandako uhartearen 5/6en jabe da, zeinaren independentzia 1921ko maiatzaren 3an eman zen. Demokrazia Parlamentarioa eta Errepublika da. Ipar-ekialdetik Ipar Irlanda du mugakide, ekialdetik Irlandar itsasoa, hegoaldetik Itsaso Zeltikoa, eta mendebalde nahiz iparraldetik Ozeano Atlantikoa. Estatuaren izen arrunta Irlanda da (ingelesez Ireland eta irlanderaz Éire [ˈeːrʲə]), Irlandako Errepublika izen osoa estatua eta uhartea bereizi behar direnean erabili ohi da.

1922ko abenduaren 6an Irlandar Estatu Askea ezarri zen, Irlandari Erresuma Batuarekiko hasierako nolabaiteko neurri txikiko independentzia bat emanaz. 1937ko abenduaren 29an Irlandar Estatu Askeak Irlanda izena hartu zuen^[3] 1949an, Irlanda Errepublika bilakatu zen eta Britaniniar Commonwealtha laga zuen.^[4] Honenbestez erakunde horretan parte hartzeari utzi zion.

Gaur egun uhartearen iparraldeko Ulster eskualde edo probintziako bederatzi konderriak bi Estatuen artean banatzen da: sei konderrik Ipar Irlandako eskualdea osatzen dute eta Erresuma Batuaren agintepean daude: Antrim, Armagh, Derry, Down, Fermanagh eta Tyrone; gainerako beste hiru konderriak Irlandako Errepublikaren agintepean daude: Donegal, Cavan eta Fermanagh.

↑ Irlandako Gobernua. (1937). «4. Artikulua» Irlandako Konstituzioa (Dublin: Stationary Office). - "The name of the State is Éire, or, in the English language, Ireland."
↑ 38. araua - Munduko estatu-izenak, herritarren izenak, hizkuntza ofizialak eta hiriburuak. Euskaltzaindia (Noiz kontsultatua: 2010-12-29).
↑ Article 4 Irlandako Konstituzioa
↑ Section 2 1948ko Irlandako Errepublikaren Agiria.

[name-1] Irlandako Gobernua. (1937). «4. Artikulua» Irlandako Konstituzioa (Dublin: Stationary Office). - "The name of the State is Éire, or, in the English language, Ireland."

[euskalzaindia-2] 38. araua - Munduko estatu-izenak, herritarren izenak, hizkuntza ofizialak eta hiriburuak. Euskaltzaindia (Noiz kontsultatua: 2010-12-29).

[3] Article 4 Irlandako Konstituzioa

[4] Section 2 1948ko Irlandako Errepublikaren Agiria.

[1]

[2]

[3]

[4]