Judea (erromatar probintzia)

Judaea (latinez: Iudaea); antzinako grezieraz: Ἰουδαία) K.o. 6 eta 132 bitarteko probintzia erromatarra izan zen, eta Judea, Samaria eta Idumea Ekialde Hurbileko Sortaldeko eskualdeak hartu zituen, Judeako Asmondarren eta Herodiar erresumetako antzinako eskualdeen gainean hedatuz. Judea izena Burdin Aroko Judeako Erreinutik eratorria izan zen.

K.a. 63. urtean Erromako Errepublikak Judea konkistatu zuenetik, honek basailu-sistema erdiautonomo bat mantendu zuen. Probintzia erromatarrean sartzea Augusto lehen enperadore erromatarrak bultzatu zuen, Herodes Arkelaoren gobernu txarraren aurkako herriaren deia jaso ondoren. Zuzeneko gobernua hasi zenean, Publio Sulpizio Kiriniok, Siria erromatarreko gobernadoreak, eratutako errolda ofizialak tentsioak eragin zituen eta Judas Galileakoa judu matxinatuak altxarazi zituen. Eskualdeko beste gertaera garrantzitsu batzuk Jesusen gurutziltzatzea (K.o. 30-33) (kristautasunaren hasiera) eta 37an Kaligula enperadoreak Jerusalemgo bigarren tenplu juduan bere buruaren estatua eraikitzea agindu zuela izan ziren.

Erromatar Gobernuaren haserrea gero eta handiagoa zen, eta, horren ondorioz, Lehen judu-erromatar gerra sortu zen 66-73 urteetan, eta, azken batean, Jerusalemgo setioa eta tenpluaren suntsiketarekin (70) Bigarren Tenpluaren aldia amaitu zen.^[1] K.o. 132. urtean, Judea probintziak Galilearekin bat egin zuen Siria-Palestina izeneko probintzia zabalduan.

↑ Westwood, Ursula. (2017-04-01). «A History of the Jewish War, AD 66–74» Journal of Jewish Studies 68 (1): 189–193. doi:10.18647/3311/jjs-2017. ISSN 0022-2097..