Koronabirus

Koronabirus
	Irudi gehiago
Sailkapen zientifikoa
Erreinua	Orthornavirae
Filuma	Pisuviricota
Klasea	Pisoniviricetes
Ordena	Nidovirales
Familia	Coronaviridae
Generoa	Coronavirus; [[\|]]
Azpibanaketa
	Alphacoronavirus; Betacoronavirus; Deltacoronavirus; Gammacoronavirus;

COVID-19 pandemia

• Birus espezieen multzoa: Koronabirus • Birusa: SARS-CoV-2 • Gaixotasuna: COVID-19 •
• Pandemiari buruzko informazioa: COVID-19 pandemia • Euskal Herrian: COVID-19 pandemia Euskal Herrian • Zerrenda:COVID-19 gaixotasunaren ondorioz hildakoak
Adi! Wikipediak ez du aholku medikurik ematen. Arazoren bat izanez gero, deitu zure osasun zentrora

Artikulu hau birus familiari buruzkoa da buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Koronabirus (argipena)».

Koronabirusa birus espezieen multzo bat da, ugaztunetan eta hegaztietan gaixotasunak sortzen dituena^[1]^[2]. Besteak beste, gastroenteritisak eragiten dituzte behi eta txerrietan, eta arnas-aparatuko gaixotasunak oiloetan eta gizakietan. Gizakien kasuan, kasu gehienetan gaixotasuna arina izaten da, baina koronabirus gutxi batzuek kasu larriak sor ditzakete eta heriotza eragin. Ez dago koronabirusek sortutako gaixotasunen aurka egiteko txertorik edo droga antibiralik, eta gaixoei aplikatzen zaien tratamendua sintomak arintzea izan ohi da.

2020an zazpi koronabirus mota nagusi ezagutzen dira, eta 39 espezie. Horietako hiru birulentzia handiko patogenoak dira.^[3] Koronabirusak Orthocoronavirinae subfamiliako kide dira (Coronaviridae familia, Nidovirales ordena).^[4] Koronabirusek bilkin birala, zentzu positibodun hari bakarreko ARN genoma eta simetria helikoidaleko kapsida dute. Haien tamaina genomikoa 26 eta 32 kilobase artekoa da, ARN birusen artean luzeena. Koronabirusen izena "koroa" esan nahi duen latineko corona hitzetik dator; izan ere, birioien itxura, mikroskopio elektronikoarekin behatuta, koroa batena da, birioiak ertzean dituen erraboil itxurako irtenuneen eraginez.

2020ko urtarrilean, COVID-19 indar handiz zabaldu zen Wuhaneko sorburutik Txinara eta mundu osora, ondorio sanitario, sozial, ekonomiko eta politiko larriak eraginez. Martxoaren 11rako, MOEk pandemia izendatu zuen.

↑ Kareaga, Iñaki. «Koronabirusaren oinarrizko lexikoa plazaratu du Euskaltzaindiak» www.euskaltzaindia.eus (Noiz kontsultatua: 2020-04-30).
↑ «ZT Hiztegi Berria: "koronabirus"» zthiztegia.elhuyar.eus (Noiz kontsultatua: 2020-02-26).
↑ Isabel Sola Gurpegui: como mínimo se requieren 18-24 meses para lograr una vacuna segura y eficaz contra este coronavirus Noticias de Navarra, 2020-02-19an
↑ de Groot RJ, Baker SC, Baric R, Enjuanes L, Gorbalenya AE, Holmes KV, Perlman S, Poon L, Rottier PJ, Talbot PJ, Woo PC, Ziebuhr J; Susan Baker (virologist). (2011). Ninth Report of the International Committee on Taxonomy of Viruses. , 806–828 or. ISBN 978-0-12-384684-6..

[1] Kareaga, Iñaki. «Koronabirusaren oinarrizko lexikoa plazaratu du Euskaltzaindiak» www.euskaltzaindia.eus (Noiz kontsultatua: 2020-04-30).

[2] «ZT Hiztegi Berria: "koronabirus"» zthiztegia.elhuyar.eus (Noiz kontsultatua: 2020-02-26).

[3] Isabel Sola Gurpegui: como mínimo se requieren 18-24 meses para lograr una vacuna segura y eficaz contra este coronavirus Noticias de Navarra, 2020-02-19an

[groot-4] Groot RJ, Baker SC, Baric R, Enjuanes L, Gorbalenya AE, Holmes KV, Perlman S, Poon L, Rottier PJ, Talbot PJ, Woo PC, Ziebuhr J; Susan Baker (virologist). (2011). Ninth Report of the International Committee on Taxonomy of Viruses. , 806–828 or. ISBN 978-0-12-384684-6..

[1]

[2]

[3]

[4]