Back جدلية الخلق والتطور Arabic Сътворение или еволюция Bulgarian ধর্মীয় সম্প্রদায় দ্বারা বিবর্তনবাদ প্রত্যাখান Bengali/Bangla Controvèrsia entre el creacionisme i l'evolucionisme Catalan Rejection of evolution by religious groups English Controversia entre creación y evolución Spanish مناقشه آفرینش–فرگشت Persian Kontroversi penciptaan-evolusi ID Dibattito tra creazionismo ed evoluzionismo Italian 창조과학에 대한 반론 Korean

Kreazioaren eta eboluzioaren arteko eztabaida

1882ko bineta satirikoa, Darwinen eboluzioaren teoria parodiatzen duena "la formación del mantillo vegetal por la acción de las hombrices"

Kreazioaren eta eboluzioaren arteko eztabaida (bizitzaren jatorriari buruzko eztabaida ere deitua) Lurraren, gizateriaren eta beste bizimodu batzuen jatorriari buruzko eztabaida kultural, politiko eta teologikoa da. Denbora luzez uste izan zen espezie guztiak jainkozko sorkuntzaren produktu finkoak zirela, hori kreazionismoaren arabera, baina XIX. mendearen erdialdetik aurrera hautespen naturalaren bidezko eboluzioa gertaera zientifiko enpiriko gisa ezarri da.

Eztabaida kulturala da, ez zientifikoa: komunitate zientifiko eta akademikoan,[1] eboluzioa egitatetzat hartzen da eta ikuspegi tradizionalari eusteko ahaleginak ia unibertsalki sasizientziatzat hartzen dira.[2][3] Eztabaida aspaldikoa den arren, gaur egun heziketa ona zer den aztertzen du[4][5].

Herrialde kristauen artean, eztabaida argiago ikusten da Estatu Batuetan, non gerra kultural[6] baten parte bezala irudikatua izan daitekeen. Beste komunitate erlijioso batzuetan ere antzeko eztabaidak daude, judaismoaren[7] adar fundamentalistenetan edo islamean[8], adibidez. Europan eta beste leku batzuetan[9], kreazionismoa ez dago hain hedatua (Eliza Katolikoak eta Anglikano Komunikazioak eboluzioa onartzen baitute), eta askoz ere presio gutxiago dago gertakari gisa irakasteko.

Fundamentalismo kristauak gizakien eta beste animalia batzuen arbaso komun baten ebidentziaren aurka egiten du, paleontologiak, genetikak, histologiak eta kladistikak frogatu duten bezala, baita biologia ebolutiboaren, geologiaren, kosmologiaren eta lotutako beste arlo batzuen ondorioetan oinarritutako beste azpidiziplina batzuen aurka ere. Horren ordez, sorkuntzaren Bibliako kontakizuna argudiatzen dute, zientziarekin parekatuz ("sorkuntzaren zientzia").

Eliza katolikoak eboluzioaren existentzia aitortzen du. Frantzisko aita santuak honako hau adierazi du: "Jainkoa ez da izaki jainkotiar bat, ezta azti bat ere, guztiari bizia eman zion sortzailea baizik. Naturaren bilakaera ez da bateraezina sorkuntzaren nozioarekin, eboluzioak eboluzionatzen duten izakiak sortzea eskatzen baitu" . Herentzia genetiko ebolutiboaren arauak, apaiz katoliko batek aurkitu zituen, Gregor Mendel agustindarrak, gaur egun genetika modernoaren sortzaile bezala ezagutzen dena.

2014ko Gallup inkesta baten arabera, "Estatubatuarren % 40k baino gehiagok uste du Jainkoak gizakiak sortu zituela duela 10.000 urte, azken hiru hamarkadetan ez den ia aldatu ideia. Estatubatuarren erdiek uste dute gizakiek eboluzionatu zutela, eta horietatik gehienek uste dute Jainkoak gidatu zuela eboluzio-prozesua. Hala ere, gora egin du Jainkoak esku hartu ez zuela uste dutenen ehunekoak "[erreferentzia behar].

Batzuetan, zientziaren eta erlijioaren arteko desadostasun gisa aurkezten da eztabaida, baina Estatu Batuetako Zientzien Akademia Nazionalak dioen bezala:


« Gaur egun, izendapen erlijioso askok onartzen dute eboluzio biologikoak izaki bizidunen aniztasuna eragin duela lurreko historiaren milaka milioi urteetan zehar. Erlijio jakin baten bilakaera eta dogmak bateragarriak direla aitortzen duten adierazpen asko egin dira. Zientzialari eta teologoek modu adierazgarrian idatzi dute planeta honetako unibertsoaren eta bizitzaren historiaren aurrean duten harriduraz, Jainkoarengan duten fedearen eta eboluzioaren ebidentziaren artean gatazkarik ikusten ez dutela azalduz. Eboluzioa onartzen ez duten erlijio-izendapenak erlijio-testuen interpretazio hertsiki literaletan sinesten dutenak izan ohi dira”.


»

—Zientzien Akademia Nazionala – Zientzia, bilakaera eta sormena [oh 1]

  1. ↑ Skoog, Gerald. (2007). «An NSTA Evolution Q&A» www.nsta.org (National Science Teachers Association) (Noiz kontsultatua: 2021-03-24).
  2. ↑ «IAP Statement on the teaching of evolution» Resonance 11 (11): 93–95. 2006-11  doi:10.1007/bf02834478. ISSN 0971-8044. (Noiz kontsultatua: 2021-03-25).
  3. ↑ ., .. (2010-08-31). «--------------- A cuatro id., en sesion del 20 de diciembre.» Anales de la Universidad de Chile 0 (0)  doi:10.5354/0365-7779.1862.2995. ISSN 0365-7779. (Noiz kontsultatua: 2021-03-25).
  4. ↑ Hewlett, Martinez; Peters, Ted. (2006-01). «Who Sets the Evolution Agenda?» Theology and Science 4 (1): 1–3.  doi:10.1080/14746700500501825. ISSN 1474-6700. (Noiz kontsultatua: 2021-03-25).
  5. ↑ «Núm. 20 (2019): agosto - diciembre. Número Especial» Revista Iberoamericana de Estudios Municipales 2019-08-29  doi:10.32457/riem.vi20. ISSN 0719-1790. (Noiz kontsultatua: 2021-03-25).
  6. ↑ «Del Por Qué Considero Que La Filosofía De La Ciencia Social Constituye Una Parada Obligada En El Acontecer De La Teoría Social Desde Una Perspectiva Sociológica» Proceedings of the XXII World Congress of Philosophy (Philosophy Documentation Center): 419–427. 2008 ISBN 978-1-889680-92-7. (Noiz kontsultatua: 2021-03-25).
  7. ↑ Jewish tradition and the challenge of Darwinism. University of Chicago Press 2006 ISBN 978-0-226-09301-7. PMC 309761915. (Noiz kontsultatua: 2021-03-25).
  8. ↑ Cantor, Geoffrey; Swetlitz, Marc. (2006). Jewish Tradition and the Challenge of Darwinism. University of Chicago Press ISBN 978-0-226-09277-5. (Noiz kontsultatua: 2021-03-25).
  9. ↑ Curry, A.. (2009-02-27). «EVOLUTION: Creationist Beliefs Persist in Europe» Science 323 (5918): 1159–1159.  doi:10.1126/science.323.5918.1159. ISSN 0036-8075. (Noiz kontsultatua: 2021-03-25).


Aipuaren errorea: <ref> tags exist for a group named "oh", but no corresponding <references group="oh"/> tag was found

Rich TVX News Network Site

Rich TVX News Network Info

© MMXXIII Rich X Search. We shall prevail. All rights reserved. Rich X Search