Maimonides

Maimonides
Irudi gehiago
nagid of Egypt (en) 1171 - 1204 - Abraham ben Moses ben Maimon (en) →
Bizitza
Jaiotza	Kordoba, 1138ko martxoaren 30a
Herrialdea	Al Andalus
Heriotza	Kairo, 1204ko abenduaren 13a (66 urte)
Hobiratze lekua	Tiberiade
Familia
Aita	Maimon ben Yossef HaDayan
Seme-alabak	ikusi Abraham ben Moses ben Maimon (en)
Hezkuntza
Heziketa	Al-Qarawiyyin Unibertsitatea
Hizkuntzak	hebreera arabiera
Irakaslea(k)	Maimon ben Yossef HaDayan (en) Yehuda Ha-Cohen Ibn Susan (en)
Jarduerak
Jarduerak	filosofoa, mediku idazlea, errabinoa, astronomoa, Dayan (en) , idazlea eta medikua
Lan nabarmenak	ikusi Mishneh Torah (en) Zalantzatien gida Pirush Hamishnayot (en) Epistle to Yemen (en) Sefer Hamitzvot (en) Hakdamot HaRambam (en) Treatise in Eight Chapters (en) Treatise on logic (en)
Influentziak	Avizena, Al Farabi, Avempace, Aristoteles eta Averroes
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	judaismoa

Maimonides, jaiotza-izenez Moses ben Maimon (hebreeraz: משה בן-מימון‎; arabieraz: موسى بن ميمون‎) (Kordoba, 1138 – Kairo, Egipto, 1204), filosofo sefardi judua izan zen, Erdi Aroko Tora-ren jakintsu emankorren eta eragin handienetako bat bilakatu zena. Bere garaian astronomo eta sendagile nagusi bat ere bazen, Saladin I.aren mediku pertsonal gisa arituz. Kordoban jaio zen Almorabide Inperioaren barruan (gaur egungo Andaluzian), 1138. (edo 1135) urteko Pesah bezperan.^[1][2][3] Errabino, mediku eta filosofo gisa lan egin zuen Marokon eta Egipton, eta bertan hil zen 1204ko abenduaren 12an. Bere gorpua Behe Galileara eraman zuten, eta azkenean gaur egungo Israelgo Tiberiaden lurperatu zuten.^[4][5]

Bere bizitzan zehar, judu gehienek txalo eta esker onez agurtu zituzten Maimonidesek juduen lege eta etikari buruzko idatziak, baita Irak eta Yemen bezain urruneko nazioetan ere. Hala ere, Maimonides Egiptoko komunitate juduaren buru gurtza izatera igo zenean, bere idazkiek kritika zorrotzak izan zituzten, batez ere Espainian. Dena den, hil ondoko juduen historiako erabakitzaile eta filosofo errabinorik garrantzitsuenetakotzat onartua izan zen, eta bere lan opariak juduen akademiaren oinarrietako bat bilakatu ziren. Bere hamalau liburukiko Mishne Torak, halakharen kodifikazio gisa aginpide kanoniko esanguratsua du oraindik. Batzuetan haNesher haGadol (hebreeraz: הנשר הגדול‎, "Arrano Handia") izenaz ezagutzen da.^[6] Gaur egun, Tiberiadeko bere hilobiak epitafio hau darama: "Mosesengandik (Torahetik) Mosesengana, inor ez zegoen Moses bezalakorik."^[7]

Historialari juduen artean begirunea izateaz gain, Maimonides oso nabarmena da zientzia islamiar eta arabiarren historian ere, eta ikasketetan oso aipatua da. Aristotelesek, Al-Farabik, Ibn Sinak eta bere garaikide Ibn Ruxd-ek eraginda, filosofo eta polimata nabarmena bilakatu zen judu zein islamiar munduan.^[7]

1. ↑ (Ingelesez) Joel E. Kramer. (2005). "Moses Maimonides: An Intellectual Portrait". The Cambridge Companion to Maimonides, 422 or. ISBN 9780521525787..
2. ↑ (Ingelesez) 1138 in Stroumsa, Maimonides in His World: Portrait of a Mediterranean Thinker,. Princeton University Press, 8 or..
3. ↑ (Ingelesez) Sherwin B. Nuland. (2008). Maimonides. Random House LLC, 38 or..
4. ↑ (Hebreeraz) Gedaliah ibn Yahya ben Joseph. (1962). Shalshelet HaKabbalah. Wayback Machine Jerusalem, 109 or..
5. ↑ (Hebreeraz) Abraham Zacuto. (1580). Sefer Yuchasin Archived. Wayback Machine, Cracow, 261 or..
6. ↑ (Ingelesez) Marder, Michael. (2014). The Philosopher's Plant: An Intellectual Herbarium. New York: Columbia University Press, 97 or. ISBN 978-0-231-53813-8..
7. ↑ ^{a b} (Hebreeraz) "Maimonides". he.chabad.org.