Nabarrismo

Nabarrismoa Nafarroa Garaiaren interesak eta nortasun desberdina babestea beste helbururik ez duen doktrina edo mugimendu politikoa da. Egungo testuinguru politikoan, UPNk babesten duen posizio politikoari deitu ohi zaio nabarrismoa, Nafarroa gainerako euskal lurraldeetatik espresuki bereizten duena. Alde horretatik, Nafarroaren egitura administratibo-politikoaren iraupena aldezten dute, beste euskal lurraldeekin lotuko dituen egitura berririk sortu gabe.

Nabarrismo hori, espainiar nazionalismoarekin identifikazio teoriko handikoa, XX. mende hasieran hasi zen umotzen Diario de Navarra egunkariaren eta Victor Praderaren teoria katoliko tradizionalisten inguruan, Espainiako monarkiari biziki atxikia. 1932an, euskal abertzaletasunarekiko harremanak hautsi zituen, Lizarrako Euskal Herriko estatutuaren kontra indar berezia eginez eta Espainiako Errepublikaren kontrako estatu kolpea antolatzen parte hartuz. 1936an hasita, diktadura erregimenaren Nafarroako erakundeetan hartu zuen gorputz instituzionala, ikuspegi ideologiko nazional-katoliko batez.

Politikan joera hori gailendu den arren, bada gizarte multzo bat eta talde nabarristak, nafartzaleak, Nafarroak historikoki Euskal Herrian izan duen protagonismoa eta haren euskal estatu izaera babesten duena. Arturo Kanpionek adierazi du ildo hori: euskaltzalea eta euskal abertzaletasunarekin harreman handikoa. Egun, batzuetan, Nafarroaren ikuspegi politiko progresista bati lotuta ageri da, euskal abertzale izan edo ez.