Nikotina

Nikotina
Formula kimikoa	C10H14N2
SMILES kanonikoa	2D eredua
SMILES isomerikoa	CN1CCC[C@H]1C2=CC=CN=C2
MolView	3D eredua
Azido konjokatua	(S)-nicotinium(1+) (en)
Eponimoa	Jean Nicot
Mota	nicotine-like alkaloid (en) eta nikotina
Estereoisomeroa	(+)-nicotine (en)
Ezaugarriak
Dentsitatea	1,01 g/cm³ (20 °C)
Fusio-puntua	−79 °C −79 °C
Deskonposizio-puntua	250 °C
Lurrun-presioa	0,08 mmHg (20 °C)
Masa molekularra	162,115698448 Da
Erabilera
Konposatu aktiboa	Nicotrol (en) eta tobacco product (en)
Tratatzen du	Ultzeradun kolitis eta nikotinarekiko mendekotasun
Haurdunaldia	Australian pregnancy category D (en) eta US pregnancy category D (en)
Rola	nicotinic agonist (en) , Ganglionic Stimulants (en) eta developmental toxicant (en)
Arriskuak
Lehergarritasunaren beheko muga	0,7 vol%
Lehergarritasunaren goiko muga	4 vol%
Denboran ponderatutako esposizio muga	0,5 mg/m³ (10 h, Ameriketako Estatu Batuak)
Flash-puntua	95 °C
IDLH	5 mg/m³
Eragin dezake	nicotine poisoning (en)
Identifikatzaileak
InChlKey	SNICXCGAKADSCV-JTQLQIEISA-N
CAS zenbakia	54-11-5
ChemSpider	80863
PubChem	89594
Reaxys	82108
Gmelin	17688
ChEMBL	CHEMBL3
ZVG	41410
EC zenbakia	200-193-3
ECHA	100.000.177
MeSH	D009538
RxNorm	7407
Human Metabolome Database	HMDB0001934
KNApSAcK	C00002057
UNII	6M3C89ZY6R
NDF-RT	N0000148163
KEGG	C00745
PDB Ligand	NCT

Nikotina tabako landarearen hostoetan kontzentrazio altuan dagoen alkaloidea (C₁₀H₁₄N₂) da. Jean Nicotek tabakoa sartu zuen Frantzian 1560. urtean, eta haren abizenetik dator nikotina izena.^[1] Tabako gordin eta onduan % 1etik % 8rako nikotina proportzioa dago. Berez olio itxura duen isurkari koloregabea da, baina kolore arrea hartzen du airepean jartzen denean.

Oso pozoi indartsua denez, intsektizida bezala erabil daiteke^[2], baina kontsumitzaileek hartzen dituzten dosietan ez dakar arrisku toxikologiko nabaririk. Horrez gain, kontzentrazio baxuan eragin analgesiko arina eta estimulatzailea du.^[3] Nikotina tabakoarekiko mendekotasuna sortzen duen eragile nagusietako bat da eta zigarroaren kean doazen gai solidoen % 6 inguru nikotinaz edo nikotina duten gaiez osatuta dago. Lehen aldiz zigarroa erretzen duten pertsonengan goralarria eta zorabioa eragin ditzake. Hala ere, pozoitze larria galarazten duten tolerantzia-prozesuak sortzen ditu organismoan. Gainera, nikotina erretzeari uzteko tresna gisa erabiltzeak segurtasun-historia ona du.^[4]

Nikotinak ahoan eta urdailean erreakzionatu dezake N-nitrosonornikotina sortzeko, eta hori lehen mailako kartzinogeno ezaguna da. Frogatu da nikotinak animalia-espezie batzuetan jaiotze-akatsak eragiten dituela, hau da, teratogenoa dela.^[5] Dena den, gizakientzako hilgarria den batez besteko nikotina-dosia ez da ezagutzen, dosi altuek besteak beste nikotina bidezko intoxikazioa eragiten dutela jakina bada ere.^[6]

1. ↑ Dale, M. M.. (2007). Rang & Dale's pharmacology. (6th ed. argitaraldia) Churchill Livingstone ISBN 978-0-443-06911-6. PMC 76798115. (Noiz kontsultatua: 2020-12-11).
2. ↑ Ujváry I (1999). "Nicotine and Other Insecticidal Alkaloids". In Yamamoto I, Casida J (eds.). Nicotinoid Insecticides and the Nicotinic Acetylcholine Receptor. Tokyo: Springer-Verlag. pp. 29–69.
3. ↑ Schraufnagel, Dean E.. (2015-03-01). «Electronic Cigarettes: Vulnerability of Youth» Pediatric Allergy, Immunology, and Pulmonology 28 (1): 2–6.  doi:10.1089/ped.2015.0490. ISSN 2151-321X. PMID 25830075. PMC PMC4359356. (Noiz kontsultatua: 2020-12-11).
4. ↑ Schraufnagel, Dean E.; Blasi, Francesco; Drummond, M. Bradley; Lam, David C. L.; Latif, Ehsan; Rosen, Mark J.; Sansores, Raul; Van Zyl-Smit, Richard. (2014-07-09). «Electronic Cigarettes. A Position Statement of the Forum of International Respiratory Societies» American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine 190 (6): 611–618.  doi:10.1164/rccm.201407-1198PP. ISSN 1073-449X. (Noiz kontsultatua: 2020-12-11).
5. ↑ (Ingelesez) Kohlmeier, K. A.. (2015/06). «Nicotine during pregnancy: changes induced in neurotransmission, which could heighten proclivity to addict and induce maladaptive control of attention» Journal of Developmental Origins of Health and Disease 6 (3): 169–181.  doi:10.1017/S2040174414000531. ISSN 2040-1744. (Noiz kontsultatua: 2020-12-11).
6. ↑ National Center for Chronic Disease Prevention and Health Promotion (US) Office on Smoking and Health. (2014). The Health Consequences of Smoking—50 Years of Progress: A Report of the Surgeon General. Centers for Disease Control and Prevention (US) PMID 24455788. (Noiz kontsultatua: 2020-12-11).