San Frantzisko (Kalifornia)

San Frantzisko San Francisco
konderri-hiri kontsolidatua
Irudi gehiago
Administrazioa
Estatu burujabe	Ameriketako Estatu Batuak
Estatua	Kalifornia
Kaliforniako konderri	San Francisco konderria
Alkatea	London Breed (en)
Izen ofiziala	San Francisco Yerba Buena
Jatorrizko izena	San Francisco
Posta kodea	94110, 94103, 94133, 94107, 94109, 94108 eta 94105
FIPS kodea	06-67000
Geografia
Koordenatuak	37°46′39″N 122°24′59″W / 37.7775°N 122.4164°W / 37.7775; -122.4164
Azalera	600.592202 km²
Altuera	52 ft
Mugakideak	Sausalito (Kalifornia), Richmond (Kalifornia), Alameda (Kalifornia), Brisbane (Kalifornia) eta Daly City (Kalifornia)
Demografia
Biztanleria	873.965 (2020ko apirilaren 1a) −7.584 (2019)
Dentsitatea	1.455,17 bizt/km²
Etxebizitzak	362.141
Informazio gehigarria
Sorrera	1776ko ekainaren 29a eta 1776
Telefono aurrizkia	415, 628
Ordu eremua	UTC−08:00, UTC−07:00 eta Ozeano Bareko ordu-eremua
Hiri senidetuak	Zürich, Abidjan, Burgas, Caracas, Sydney, Tesalonika, Taipei, Cork, Haifa, Ho Chi Minh Hiria, Manila, Osaka, Seul, Shanghai, Vladivostok, Addis Abeba, Asis, Bangalore, Bukarest, Caltagirone, Valparaíso, Napoli, Alassio, Belém (Pará), Lisboa, Amman, Lurmutur Hiria, Krakovia, Ischia, Paris, Kiel, Bartzelona eta Callao
sf.gov, sf.gov…, sf.gov… eta sf.gov…

San Frantzisko^[1] (ingelesez: City and County of San Francisco) Ameriketako Estatu Batuetako mendebaldeko hiri eta konderria da, Kalifornia estatuko erdi-mendebaldean, San Frantziskoko badia eta Ozeano Barearen arteko penintsula batean dagoena^[2]. Kaliforniako laugarren hiririk jendetsuena da, Los Angeles, San Diego eta San Joseren atzean; 2013an, hiriak 837.442 biztanle zituen^[3], baina metropoli eremuak 4,5 milioi biztanle ditu eta San Jose-San Frantzisko-Oakland eremuak, 8,5 milioi inguru.

Ehunka film eta telesail grabatu dira San Frantziskoko kaleetan, eta munduko zubirik ospetsuenetako bat dago bertan, Golden Gate zubi gorrixka. San Frantziskoko auzo famatuenek ezaugarri eta pertsonalitate bereziak dituzte eta hauetan kultura aniztasuna arnasten da. Haight Ashbury auzoan hippie mugimendua sortu zen; Chinatown auzoan, Asiatik kanpoko komunitate txinatarrik handiena eta Estatu Batuetako zaharrena biltzen da; Castro auzoa, berriz, historiako lehen gay auzoa da eta bertan sortu zuten ostadarraren bandera ezaguna.^[4]

Jatorri mexikarreko Lowriderra kultura mugimendu adierazgarria hemen sortu zen. Auto zaharrak aldatu eta moldatu egiten dituzte.^[4]

San Frantziskoko badiaren erdian Alcatrazeko kartzela aski ezaguna dago. AEBko kartzelarik seguruena izan zena 1934an eraiki eta 1963 itxi zuten.^[4]

1. ↑ Euskaltzaindia. (2012-05-25). 170. araua: Amerikako toponimia. .
2. ↑ San Francisco Global.britannica.com
3. ↑ Annual Estimates of the Resident Population Factfinder2.census.gov
4. ↑ ^{a b c} «San Frantziskoko kale aldapatsuetan gora, gaur, "Vascos por el Mundo" saioan» EITB Euskal Irrati Telebista 2021-08-20 (Noiz kontsultatua: 2022-03-14).