Sudur

Sudur
Irudi gehiago
Xehetasunak
Konponenteak	external nose (en) Sudur-hobia sudur-hezurra Kartilago ehuna Etmoide hezurra Usaimen-mukosa Sudur-zuloa nasal hair (en)
Arteria	Arteria esfenopalatino
Identifikadoreak
Latinez	vygti
MeSH	A04.531 eta A09.531 A01.456.505.733, A04.531 eta A09.531
TA	A06.1.01.001 eta A01.1.00.009
Terminologia anatomikoa

Sudurra ornodunen arnas sistemaren parte den protuberantzi bat da. Usaimenaren organoa da eta arnas sistemaren parte da. Erabide ugari izan ditzakeen arren, funtsean bi poltsa edo barrunbe ditu ―bakarra cyclostomaten kasuan―, buruaren aurreko aldean, eta zulo kopuru jakin batek irekitzen ditu kanpora: barrunbe bakoitzeko bi pare arrainen kasuan, eta barrunbe bakoitzeko bat beste ornodunen kasuan.^[1]

Ornodun guztietan ―cyclostomata eta Sarcopterygii ez diren arrainetan izan ezik― sudur hobiak ahoko sabaitik barna komunikatzen dira faringearekin, eta koanak osatzen dituzte. Horri esker, usaimena ziurtatzeaz gain, arnasbide dira. Hobi horien barruan, usaimen zelulak daude.

Hegaztietan, sudurra ez dago oso garatua. Ugaztunek ez bezala ―alde batera utzita itsas ugaztunak eta goi primateak―, eta krokodiloetan bezala, bada hodi nasofaringeo bat, airea bigarren mailako ahosabaiaren gainetik faringeraino eramaten duena.^[2]

Gizakietan, sudurra aurpegiaren erdian dago; beste ugaztun gehienetan, muturraren goiko aldean. Giza sudurraren forma etmoide hezurrak eta sudur hezurrak eratzen dute.

1. ↑ Aizpurua Sarasola, Joxerra; Benavides, Juan Karlos. (1990-03-01). «Belarria, sudurra eta eztarria: hirukote bateratua» ZientziaEus (web.archive.org) (Noiz kontsultatua: 2024-01-19).
2. ↑ (Ingelesez) «The Bird Nose And Sense Of Smell (can Birds Even Smell Anyway?)» web.archive.org 2020-01-14 (Noiz kontsultatua: 2024-01-19).