Ur-jauziko etxea

Artikulu edo pasarte honek eduki, gramatika, hiztegi edota ortografia akatsak ditu. Lagundu nahi baduzu, zuzendu ezazu.

Ur-jauziko etxea
Fallingwater
UNESCOren gizateriaren ondarea  AEBko Leku Historikoa
The 20th-Century Architecture of Frank Lloyd Wright
Kanpoaldea   Barnealdea   Planoa  Ur-jauziko etxearen irudi orokorra. Irudi gehiago
Kokapena
Estatu burujabe	Ameriketako Estatu Batuak
Estatua	Pennsylvania
County of Pennsylvania	Fayette konderria (Pennsylvania)
Township of Pennsylvania	Stewart Township
Ur-masa	Bear Run (en)
Koordenatuak	39°54′22″N 79°28′05″W / 39.9061°N 79.4681°W / 39.9061; -79.4681
Historia eta erabilera
Irekiera	1936
Inaugurazioa	1939
Kudeatzailea	Western Pennsylvania Conservancy
Izenaren jatorria	ur-jauzi
Arkitektura
Arkitektoa	Frank Lloyd Wright
Materiala(k)	steel reinforced concrete (en)
Estiloa	arkitektura modernoa arkitektura organikoa
Azalera	11,2 ha
Gizateriaren ondarea
Erreferentzia	1496rev-005
Eskualdea[I]	Europa eta Ipar Amerika
Izen-ematea	bilkura)
AEBko Leku Historikoa	74001781
Kontaktua
Helbidea	1491 Mill Run Rd, Mill Run, PA 15464
E-posta	mailto:fallingwater@paconserve.org
Webgune ofiziala
↑ UNESCOk egindako sailkapenaren arabera

Ur-jauziko etxea edo Kaufmann egoitza (ingelesez: Fallingwater edo Kaufmann Residence) Ameriketako Estatu Batuetako Pennsylvania estatuko Mill Run udalerrian dagoen etxe bat da^[1]. 1935ean Frank Lloyd Wright arkitektoak diseinatu zuen, eta 1936-1939 bitartean eraiki zen Bear Run errekako ur-jauziaren gainean. Gaur egun, Western Pennsylvania Conservancy erakundeak kudeatzen duen museoa da, eta Estatu Batuetako nazioarteko monumentutzat hartuta dago^[2].

Frank Lloyd Wright (1867-1959) Estatu Batuetako arkitekto hoberentzat jotzen da, eta egin duen obrarik onena Ur-jauziko etxea dela esaten da, XX. mendeko arkitekturaren mugarri nagusienetakoa. 1938ko urtarrilean argitaratutako Time aldizkariaren azalak ordura arteko eraikinik famatuena zela zioen^[3], eta garai hartako ikono bihurtu zen. Bestalde, American Institute of Architects erakundeak dioenez, Estatu Batuetako historian izan den lan arkitektonikorik hoberena da.  

Etxearen diseinua 1934-1935 bitartean egin zen, eta hurrengo 2 urteetan zehar eraiki zen Pensilvanian. Hasiera batean, Edgar Kaufmann, Liliane emaztearen eta Edgar Jr. semearen landako etxea izan zen Fallingwater eraikina. Edgar Kaufmann Pittsburgheko saltoki handi batzuetako jabea zen. 1937tik 1963ra bitartean, familia osoa astebururo joaten zen bertara. Senar-emazteak hil zirenean haien semeak etxea eta 600 hektarea baino gehiago zituen lurra Western Pennsylvania Conservancy ^[4] elkarteari eman zizkion. 1964an jendeari ateak ireki zitzaizkionetik etxeak lau milioi eta erdi bisitari baino gehiago izan ditu.

Wrightek bere eskolan eta Taliesin izeneko estudioan erakusten zituen arkitektura organikoaren hastapenak ageri dira eraikinean. Haren printzipioak faktore desberdinak eraikin bakar batean integratzean oinarritzen dira: kokapena, erabilera eta funtzioa, jatorrizko materialak, eraikuntza-prozesua eta erabiltzailea elkartzea. 

1. ↑ (Ingelesez) «Fallingwater» Western Pennsylvania Conservancy (Noiz kontsultatua: 2022-02-03).
2. ↑ «National Historic Landmarks Program (NHL)» web.archive.org 2008-06-24 (Noiz kontsultatua: 2022-02-03).
3. ↑ «Usonian Architect - TIME» web.archive.org 2008-03-12 (Noiz kontsultatua: 2022-02-03).
4. ↑ «The Fallingwater Story». The Western Pennsylvania Conservancy. 2012ko apirilaren 15ean kontsultatua.