Uzbekistan

Uzbekistango Errepublika
	Oʻzbekiston Respublikasi
	Ereserkia: National Anthem of Uzbekistan (en)
; Uzbekistango bandera	; Uzbekistango armarria
Geografia
Hiriburua	Taxkent; 41°18′40″N 69°16′47″E
Azalera	448.978 km² (56.)
Punturik altuena	Khazret Sultan (4.643 m)
Punturik sakonena	Sarygamyş (−12 m)
Kontinentea	Asia
Mugakideak	Kazakhstan, Kirgizistan, Tajikistan, Afganistan eta Turkmenistan
Administrazioa
Gobernu-sistema	presidentzialismo
President of Uzbekistan (en)	Shavkat Mirziyoyev (en)
Uzbekistango Lehen Ministroa	Abdulla Nigmatovich Aripov (en)
Legebiltzarra	Oliy Majlis (en)
Harreman diplomatikoak	Ikusi mapa Wikidatan
Zeren kide	ikusi Aduanen Mundu Erakundea; Arma Kimikoak Debekatzeko Erakundea; Batzar Islamikoko Erakundea; Berreraikuntza eta Garapeneko Nazioarteko Bankua; Central Asian Cooperation Organization (en) ; Commonwealth of Independent States Free Trade Area (en) ; Demokraziarako eta Garapen Ekonomikorako GUAM erakundea; Estatu Burujabeen Erkidegoa; Europako Segurtasun eta Lankidetzako Antolakundea; Garapeneko Asiako Bankua; Group on Earth Observations (en) ; International Centre for Settlement of Investment Disputes (en) ; International Civil Defence Organisation (en) ; Interpol; Multilateral Investment Guarantee Agency (en) ; Munduko Meteorologia Erakundea; Nazio Batuen Erakundea; Nazioarteko Finantza Korporazioa; Nazioarteko Garapen Elkartea; Organization of Turkic States (en) ; Osasunaren Mundu Erakundea; Posta Batasun Unibertsala; Segurtasun Kolektiborako Itunaren Erakundea; Segurtasun Kolektiborako Itunaren Erakundea; Shanghaiko Elkarlan Erakundea; Telekomunikazioen Batasun Internazionala; UNESCO;
Demografia
Biztanleria	34.915.100 (2021) (41.); 1.344.491 (2020)
Dentsitatea	77,77 bizt/km² (136.)
Talde etnikoak	ikusi Uzbekistandar, Russians in Uzbekistan (en) , tajik, kazakh, Karakalpaks (en) eta Tartariar;
Hizkuntza ofizialak	ikusi Uzbekera ;
Erabilitako hizkuntzak	ikusi Uzbekera, tajikera, errusiera, Northern Uzbek (en) , kazakhera, Karakalpakera eta Uzbeki Arabic (en) ;
Ezkontzeko adina	genero guztiak: 17
Emankortasun-tasa	2,2 (2014)
Eskolaratu gabeko umeak	314.944 (2016)
Bizi-itxaropena	71,314 (2016)
Giniren koefizientea	35,3 (2003)
Giza garapen indizea	0,727 (2021)
Ekonomia
BPG nominala	80.391.853.880 $ (2022); 11.152.950.770 (2021)
BPG per capita	2.255,2 $ (2022); 272,1 (2021)
BPG erosketa botere paritarioa	296.689.257.400 nazioarteko dolar (2021); 73.879.312.130 (2017)
BPG per capita EAPn	8.497,4 nazioarteko dolar (2021); 1.617,832 (2017)
BPGaren hazkuntza erreala	7,8 % (2016)
Erreserbak	1.242.300.741 $ (1999)
Inflazioa	7,9 % (2016); −0,5 (2015)
Historia
	Sorrera data: 1991
Bestelako informazioa
Aurrezenbakia	+998
ISO 3166-1 alpha-2	UZ
ISO 3166-1 alpha-3	UZB
Ordu eremua	ikusi UTC+05:00 ; : Asia/Samarkand (en) Karakalpakstan, Bukhara probintzia, Navoiy Region (en) , Qashqadaryo Region (en) , Samarkanda probintzia, Surxondaryo Region (en) , Xorazm Region (en) ; : Asia/Taxkent Taxkent, Andijan probintzia, Fergana probintzia, Jizzakh Region (en) , Namangan Region (en) , Sirdaryo probintzia, Toshkent probintzia;
Elektrizitatea	220 V. 50 Hz.Europlug (en) , Schuko (en) eta AS/NZS 3112 (en)
Internet domeinua	.uz
	gov.uz…

Uzbekistan^[1], ofizialki Uzbekistango Errepublika (uzbekeraz: Oʻzbekiston Respublikasi/Ўзбекистон Респубикаси) Erdialdeko Asiako estatu itsasgabe bat da, estatu itsasgabez inguratua. Historikoki garrantzitsua izan da, Zetaren Bidean baitzegoen. Sei estatu turkiko burujabeetako bat da, eta Sobietar Batasuneko parte izan zen. Hiriburua Taxkent du.

Behiala persiar samanida dinastiakoa, eta gero Inperio Timuridokoa, XVI. mende hasieran nomada uzbekoek konkistatu zuten eskualdea: konkistatzaileak ekialdeko hizkuntza turkiko batean mintzatzen zirena Egungo Uzbekistango biztanleriaren gehiengoak jatorri uzbekoa du eta uzbekeraz mintzatzen da.

Uzbekistango ekonomia lehengaien ekoizpenean oinarritzen da, hala nola kotoia, urrea, uranioa, potasioa eta gas naturalaren ekoizpenean. Nahiz eta estatuaren helburuetako bat merkatu-ekonomia izan, Uzbekistanek kontrol ekonomiko zorrotzak ditu oraindik. Nazioarteko erakunde batzuek bertako giza-eskubideen politika kritikatu dute^[2]. Uzbekistanen, biztanleriaren % 45 eguneko 1,25 dolar baino gutxiagorekin bizi da.^[3]

↑ Euskaltzaindia. 38. araua: Munduko estatu-izenak, herritarren izenak, hizkuntza ofizialak eta hiriburuak. .
↑ Giza eskubideak Uzbekistanen: Amnesty International txostena, 2008.
↑ (PDF) UNDP: Human development indices – Table 3: Human and income poverty (Population living below national poverty line (2000–2007)). .

[Euskaltzaindia-1] Euskaltzaindia. 38. araua: Munduko estatu-izenak, herritarren izenak, hizkuntza ofizialak eta hiriburuak. .

[2] Giza eskubideak Uzbekistanen: Amnesty International txostena, 2008.

[3] (PDF) UNDP: Human development indices – Table 3: Human and income poverty (Population living below national poverty line (2000–2007)). .

[1]

[2]

[3]